නින්දේදී සිහින නොදකින කෙනෙක් නැහැ. යම් කෙනකු අවුරුදු 70 වන විට සිහින 150000 ක් පමණ දැක තිබෙනවා. මේ අතර යම් පුද්ගලයකු වසරකට භයානක සිහින 24 ක්වත් දකින බව කියනවා. නමුත් එදිනෙදා සිහිනවල වැඩිපුරම තියෙන්නෙ අපේ එදිනෙදා ජීවිතයට සම්බන්ධ වන දේවල්. වෙළෙඳපොළට බඩු ගන්න යනවා. මිත්‍රයකු සමඟ සාදයකට යනවා. දතක් ගැලවෙනවා. බාර් එකට ගිහින් බොනවා. නාන්න ගිහින් ගඟේ ගිලෙනවා. අහසේ පියාඹලා යනවා. අපි දකින සිහිනවල වැඩිපුරම දකින්නෙ ප්‍රචණ්ඩත්වය හෝ හානිකර දේවල් කියලා සමීක්ෂණවලින් පෙනී ගොස් තියෙනවා. පිරිමින් දකින සිහිනවලින් 47%ක්ද කාන්තාවන් දකින සිහිනවලින් 44%ක්ද ප්‍රචණ්ඩ සිදුවීම් හා සම්බන්ධ වෙනවා.

සිහින ගැන කියන විට සිග්මන් ප්‍රොයිඩ් නම් මනෝ විද්‍යාඥයා අමතක කරන්න බෑ. සිහින විශාල සංඛ්‍යාවක් අධ්‍යයනය කර ලොවට මුලින්ම විද්‍යාත්මකව ඉදිරිපත් කළේ සිග්මන් ප්‍රොයිඩ්. ප්‍රොයිඩ් සිහින ගැන මෙහෙම කීවා.

“අපගේ යටි හිතට ප්‍රවිශ්ට වෙන්න තියෙන රාජකීය මාවත තමයි සිහින”

“Dreams are royal road to the unconscious mind”

අපි ප්‍රොයිඩ් සිහින විග්‍රහ කළ ආකාරය බලමු. ප්‍රොයිඩ්ට අනුව අපේ මනස කොටස් තුනකට බෙදෙනවා. උඩු සිත (Super-ego) මැද සිත (Ego) සහ යටි සිත (Id) ප්‍රොයිඩ්ට අනුව අපගේ මෙම සිත්වල විශාලම කොටස යටි සිතයි. අපගේ ප්‍රචණ්ඩ සිතුවිලි, ලිංගික ආශාවන්, බලය පිළිබඳ තිබෙන කෑදරකම යන මේ සියල්ල සැඟවී තිබෙන්නෙ මේ යටි සිත තුළ කියල සිග්මන් ප්‍රොයිඩ් කීවා. එය ඔහු සමාන කළා අත්ලාන්තික් සාගරයේ පාවෙන අයිස් කන්දකට. ඔබ කවුරුත් දන්නවා ටයිටැනික් නෞකාව විනාශ වෙන්නෙ මුහුද යට තියෙන මේ අයිස් කන්දෙ වැදිල කියලා. මුහුද යට තියෙන අයිස් කන්දෙ ප්‍රමාණය අතිවිශාලයි. එය උඩට පේන්නෙ නැහැ. ප්‍රොයිඩ්ට අනුව යටි සිතත් එහෙම තමයි. බැලූ බැල්මට අපට යටි සිතේ තියෙන දේවල් පේන්නෙ නැහැ. ප්‍රොයිඩ් සිහින ගැන මෙහෙම කීවා. සිහින කියන්නෙ අපගේ යටි හිතේ තියෙන නොවිසඳුණු ආශාවන් සංසිඳුවාගන්න තියෙන එක්තරා ක්‍රමවේදයක් කියලා. මොකද එම ආශාවන් ක්ෂණිකව උඩු සිතට ගත්තොත් බැලූ බැල්මටම එය අපට තර්ජනයක්. ප්‍රොයිඩ්ට අනුව අපගේ සැබෑ ආශාව සිහිනයෙන් පෙන්නුම් කරන්නෙ නෑ. ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් දෙයක් තමයි සිහිනය තුළ තිබෙන්නෙ. ඔහු කීවා අපට පෙනෙන සිහින තුළ තිබෙන සත්‍ය හෝ යථාර්ථය සැඟවිලා තිබෙන්නෙ ඒවායේ පෙනෙන ලකුණු (Symbols) තුළ බව. 

අපි මෙය උදාහරණය මගින් බලමු. අපි හිතමු ඔහු නිමල් කියලා. නිමල්ගෙ වයස අවුරුදු 25 යි. නිමල් නයෝමි සමඟ ප්‍රේමයෙන් බැඳී දැන් අවුරුදු 2 ක් වෙනවා. නිමල්ට විවාහයට පෙර නයෝමි සමඟ ලිංගිකව එකතුවීමේ ආශාවක් ඇතිවෙනවා. නමුත් නයෝමි බොහෝ සිරිත් විරිත් අනුව ගතානුගතික සම්ප්‍රදායට ජීවත් වූ නිසා ඇය මේක ප්‍රතික්ෂේප කළා. මේ ප්‍රශ්නය නිසා දෙදෙනා අතර පොඩි හිත් අමනාපකමක්ද ඇතිවුණා. මේ ගැටලුව සමඟ අපට යොමුවූ නිමල් නිතර දකින සිහිනයක් මෙසේ විග්‍රහ කළා. ඔහු මෙහෙම කීවා. “මම නිතරම සිහිනෙන් දකිනවා මට පියාපත් දෙකක් ලැබිලා අහසේ නිදහසේ පියාඹලා යනවා. එහෙම යනකොට මට පුදුම සතුටක් සහ සැහැල්ලුවක් දැනෙනවා.” සිග්මන් ප්‍රොයිඩ්ට අනුව අහසේ පියාඹීම සැඟවුණු ලිංගික ආශාව පෙන්නුම් කරන “ලකුණයි”. ප්‍රොයිඩ් කීවේ මේ සිහිනය මගින් ඔහුගේ පෙම්වතිය ලිංගික සංසර්ගයට ඉඩ නොදෙන නිසා ඇතිවන පීඩනය අවම වන බවයි.

ප්‍රොයිඩ්ගේ සිහින පිළිබඳ මතය pet’s ස්කෑන් මගින් තරමක් දුරට තහවුරු කර ඇත. එනම් අපට මෙම බොහෝ සිහින පෙනෙන්නේ R.E.M (ඇස් වේගයෙන් චලනය වන) නින්දේදීය. මෙහිදී මොළයේ හැඟීම්වලට අදාළ මධ්‍යස්ථාන අවදිවන අතර බුද්ධිය සහ තර්කයට අදාළ මධ්‍යස්ථාන වැසී පවතී. මෙවැනි අවස්ථාවකදී සැඟවුණු ආශාවන්, හැඟීම් සහ භීතීන් අවදි වී පාලනයකින් තොරව නොයෙකුත් සිහින බවට පත්විය හැකි බව මෙම ස්කෑන්වලින් පෙනී ගොස් ඇත.

ප්‍රොයිඩ්ගේ මතයට විරුද්ධව ඉදිරිපත් වී ඇති සිහින පිළිබඳ තවත් මතයක් වන්නේ සිහින යනු “අප ආරක්ෂා කිරීමට පරිණාමයෙන් අපිට උරුම වී ඇති ස්වාභාවික හැකියාවක් බවයි.” (Dreams for survival Theory) සත්ව පරිණාමයේදී ඔවුනට තිබුණේ කුඩා මොළයකි. මෙම සතුන් අවදියෙන් සිටීමේදී එදිනෙදා ජීවිතයේ එන ප්‍රශ්න නිරාකරණය කර ගැනීමට මෙම කුඩා මොළය ප්‍රමාණවත් නොවූ බව මානව විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි. එම නිසා අවදියෙන් සිටින කාලය තුළ ජීවිතය ගෙන යාමට අවශ්‍ය මතක පරිපථ සිහින තුළදී නිර්මාණය වන බව මේ මතයෙන් ප්‍රකාශ වේ.

මීයන් අරගෙන කළ එක් පරීක්ෂණයකදී තහවුරු වී ඇත්තේ දවල් කාලයේදී ඔවුන්ගේ බොහෝ හැසිරීම් රටාවන් සිහින තුළින් නිර්මාණය කරගන්නා බවයි. අපි සුපුන්ගේ කතාව බලමු. සුපුන් අ.පො.ස සාමාන්‍ය පෙළ ඉතා මහන්සි වී වැඩ කළ දරුවෙකි. ඔහු දිනක් මෙවැනි සිහිනයක් දුටුවේය. එම සිහිනය තුළ ඔහු දුටුවේ ඉතා හොඳින් සාමාන්‍ය පෙළ සමත් වී ප්‍රතිඵල ලේඛනය අතැතිව සිනාමුසු මුහුණින් දෙමාපියන් හමුවට පැමිණෙන ආකාරයයි. මේ හා සමාන සිහින කිහිප වතාවක්ම සුපුන්ට පෙනී ඇත. බොහෝ අය මෙය විග්‍රහ කර තිබුණේ සුපුන් විභාගය අසමත් වන ලකුණක් ලෙසටයි. මේ නිසා කනස්සල්ලට පත් සුපුන් අප සායනයට යොමුවූයේ කනස්සල්ලෙන් සහ දැඩි ආතතියෙනි. සුපුන්ට මෙම සිහිනය ඉතා හොඳ සිහිනයක් බව අපි විග්‍රහ කර දුන්නෙමු. මෙය විභාගයට ප්‍රථමව මනස නිසිලෙස සකස් කිරීමක් බව අපි ඔහුට අවබෝධ කර දුනිමු. සැබැවින්ම සුපුන් A සාමාර්ථ 8 ක් ලබාගෙන හොඳින් සමත් වීම අවසාන ප්‍රතිඵලය විය.

සිහින පිළිබඳ නූතන මනෝ විද්‍යාත්මක අදහස් ලොවටම හෙළිකළ අනෙක් මනෝ විශේෂඥවරයා Alan Hobson ය. ඔහු හාවඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්යවරයෙකි. ඔහුට අනුව සිහින ඇතිවන්නේ මොළය තුළ ඇතිවන විද්‍යුත් ශක්තියක් ජනනය වීමෙනි. මෙම ශක්තිය ජනනය වනුයේ අප R.E.M (වේගයෙන් ඇස් චලනය වන) නින්ද තුළයි. මෙහිදී අපගේ මතක පරිපථ අවදිකොට ඒවා යම් තේරුමක් ඇති තාර්කික පරිපථ බවට පත්කොට ඒවායෙන් සිහින ඇතිවන බව හොබ්සන් කියා සිටියේය.

හොබ්සන්ට අනුව සිහින පිළිබඳ නූතන විග්‍රහ කිරීම් මෙසේය.

අප දකින බොහෝ සිහින අවිද්‍යාත්මකය. සමහර විට ඒවායේ තාර්කික පදනමක් නැත. අප තුළ ජනිත වන ප්‍රබල හැඟීම් ආතතීන් මේවා තුළ සැඟව තිබෙන බව හොබ්සන් කියා සිටියේය.

මෙම සිහින සමඟ ඉතා ප්‍රබල හැඟීම් මිශ්‍ර වී තිබෙන නිසා ඒවා අපට සත්‍ය සිදුවීම් ලෙස බොහෝ විට දැනේ. නමුත් සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී නම් එම අසත්‍ය විකාර රූපී සිදුවීම් එසේ නොවන බවට ප්‍රතික්ෂේප කර දැමීම සිදුවේ. උදාහරණ: ඔබ අද ගමනක් යන විට දැඩි අනතුරකට ලක්වේ යැයි බියක් ඇතිවීම. ඊට හේතුව ලෙස ඔබ හිතන්නේ එදා පවතින නරක කාලගුණයයි. නමුත් එසේ අනතුරක් සිදුනොවනු ඇති බවද ඔබේ සිත කියයි. ඔබ බය නැතුව ඔබේ ගමන යයි.

සිහිනවලින් 95%ක්ම අපට මතක නැත. ඊට හේතුව සෙරොටනීන් (Serotonin) නැමති රසායන ද්‍රව්‍ය අඩුවීම සහ ඇසිටයිල් කෝලීන් (Acetylcholine) නැමති රසායන ද්‍රව්‍ය වැඩි වීමයි. මේ නිසා බොහෝ සිහින නිසිලෙස ගබඩා නොවී මතක ධාරාවෙන් ගිලිහී යයි.

හොබ්සන්ගේ මතයට අනුව අපගේ බොහෝ සිහින මොළයේ ලිම්බික් සිස්ටම් (Lymbic system) නමැති පද්ධතියේ හැඟීම් ඇවිස්සීමත් සමඟ ඇතිවන ඒවා මිස බොහෝ විට විකාර රූපී එනිසාම සත්‍ය නොවන ඒවා බවයි.

මුහුණ ලස්සන වෙන්න හිසකෙස් බබළන්න මෙන්න නියම බෙහෙත්

අන්ත්‍ර වෘද්ධි ලෙසින් ආයුර්වේදයේ හඳුන්වන රෝගය බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමයට අනුව හඳුන්වනු ලබන්නේ හර්නියා ලෙසිනි. මේ නිසා බොහෝ දෙනා අන්ත්‍ර වෘද්ධි රෝගය ලෙසින් හඳුන්වනවාට වඩා හර්නියා රෝග තත්ත්වය ලෙසින් හඳුන්වන බව පෙනේ. මෙය පුරැෂ සහ ස්ත්‍රී දෙපාර්ශ්වයටම වැළඳිය හැකි රෝග තත්ත්වයකි.

ශරීරයේ අභ්‍යන්තරව ඇති ඉන්ද්‍රිය කොටස් තුළ පවතින සමහර කොටස් එම තැනින් පිටතට නෙරා ඒම අන්ත්‍ර වෘද්ධි හෙවත් හර්නියා ලෙසින් හැඳින්වේ. ඇතැම්විට මෙය පිටතට නෙරා ඒමක් හෝ පිටතට ඉලිප්පීමක් ඇතිවිය හැක.

හර්නියා රෝගය ඇතිවිය හැකි ස්ථාන

• යටිබඩ ආශ්‍රිත ප්‍රදේශය • නාභිය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශය • කලව ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ • ඉකිලි ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ • අණ්ඩ කෝෂය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ • යම් ශල්‍ය කර්මයක් කළ තැන් ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ
එමෙන්ම උදරය තුළ යම් තදබල පීඩනයක් ඇතිවූ විටදී එම පීඩනය දුර්වලවීමෙන්ද මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇතිවිය හැක.

අන්ත්‍ර වෘද්ධි (හර්නියා) රෝගය ඇතිවීමට හේතුව

• අන්ත්‍ර වෘද්ධි රෝගය ඇතිවීමට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ දිගු වේලාවක් වැසිකිළියේ වාඩිවී සිටීමයි. මේ නිසා මළබද්ධය ඇතිවීමේ ප්‍රවණතාවය වැඩිය.

• බර ඉසිලීම

• මාංශ පේශි දුර්වල වූ විට

• දිගුකලක් තිස්සේ පවතින කැස්ස

• වැරදි ලෙසට කරනු ලබන ව්‍යායාම්

• දීර්ඝකාලීනව ඇතිවන දියවැඩියා රෝගයද එයට හේතු වේ.

බොහෝවිට හර්නියා රෝගය ඇතිවන්නේ පිරිමින්ගේ අණ්ඩකෝෂය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශවලය. ඇතැම් පිරිමින්ගේ අභ්‍යන්තර ඇති අන්ත්‍ර කොටස් හිරවීම නිසා අණ්ඩ කෝෂ ඉදිමී රුධිරය සැපයීම අඩාල විය හැක. එමගින් බඩවැල්වල ඇතැම් කොටස් දුර්වලවීමටද පුළුවනි. එමඟින් ජීවිත හානියද ඇතිවිය හැක.

රෝග ලක්ෂණ

• හර්නියා රෝගය ඇති ස්ථාන ආශ්‍රිතව මඳ වශයෙන් හෝ ඉහළට එසවීමක්, ඉදිමීමක්, පිම්බීමක් හෝ දැකිය හැක.

• තදබල වේදනාවක් දැනීම.

• වමනය යාම.

• ඇතැම් රෝගීන්ට තදබල උණද ඇතිවිය හැක.

• කැස්ස ඇතිවද්දී එම ස්ථානය මඳ වශයෙන් පිම්බීම.

ආයුර්වේදයේදී මෙම රෝගය සඳහා සාර්ථක ප්‍රතිකාර ඇත. එම නිසා මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතිවූ විට වහාම සුදුසුකම්ලත් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරයාද මුණගැසී අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර ලබාගන්නට අමතක නොකරන්න.

බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමයට අනුව හර්නියා රෝගයට ප්‍රධානම ප්‍රතිකාරය වන්නේ ශල්‍ය කර්මයයි. නමුත් ඇතැම් හර්නියා රෝගීන්ට ශල්‍ය කර්මයක් කිරීමෙන් පසුවද කලක් ගතවූ පසුව නැවත හර්නියා රෝග තත්ත්වය ඇතිවිය හැක.

ආයුර්වේදයට අනුව ඖෂධ මගින්ද, ඖෂධ විදීම මගින්ද, අන්ත්‍ර වෘද්ධි හෙවත් හර්නියා රෝගය සඳහා ප්‍රතිකාර කළ හැක. හර්නියා රෝගය සඳහාද ආයුර්වේදයේදී ශල්‍යකර්ම ඇති අතර ඒවා ඉතා සාර්ථක, විශේෂිත උපකරණ මගින් කරනු ලබන ශල්‍යකර්ම වේ. මේ නිසා හර්නියා හෙවත් අන්ත්‍ර වෘද්ධි රෝගය සඳහා බියවිය නොවිය යුතු අතර මෙම රෝගය ඇති වූ විට සුදුසුකම් ලත් ආයුර්වේද වෛද්‍යවරයකු මුණගැසී අවශ්‍ය උපදෙස් සහ ප්‍රතිකාර ලබාගන්න.

වර්තමානයේ ශ්‍රී ලාංකික ජනතාවගේ ප්‍රධානම සෞඛ්‍ය ගැටලුවක් බවට වකුගඩු රෝගය පත්ව ඇත. උතුරු මැද පළාතේ මෙන්ම සෙසු කෘෂි කාර්මික ශුෂ්ක ප්‍රදේශවලට ද ව්‍යාප්ත වී ඇති මූලය හඳුනා නොගත් වකුගඩු රෝගය  (CKD) එක් පසෙකිනි. වැරදි අහාර පරිභෝජනය ඇතුළු අයහපත් ජීවන රටාව හේතු කොට ඉහළ ගොස් ඇති බෝ නොවන රෝග වන   දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනය වැනි ඇතුළු හේතු පදනම් කරගෙන සෙසු ප්‍රදේශවලින් වාර්තාවන   සැලකිය යුතු මට්ටමේ වකුගඩු රෝගීන් ප්‍රමාණය ද තවත් පසෙකිනි. මේ බොහෝදෙනා ඔවුන්ට ලබාගත යුතු නිසි පෝෂණය පිළිබඳ නිසි ආකාර දැනුමක් ලබා තිබෙනවා ද යන්න සැක සහිතය. වකුගඩු රෝගී වූ විට ගැනීමට සුදුසු සහ නුසුදුසු නැත්නම්, පාලනයකට ලක් කළ යුතු ආහාර පවති. මේ කතා කරන්නට යන්නෙ එබඳු අහාර ගැනය. 

වකුගඩු සහ ප්‍රෝටීන් 

වකුගඩු රෝගීන්ගේ සිරුරේ පැවැත්ම පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ප්‍රෝටීන් අත්‍යවශ්‍යය. එහෙත් ප්‍රමාණය ඉක්මවා ප්‍රෝටීන් ශරීරගත වුවහොත් වකුගඩු තවදුරටත් හානි වීම වැළැක්විය නොහැක්කකි. එබැවින් ප්‍රෝටීන් මෙන්ම අනිකුත් පෝෂණ ද්‍රව්‍ය ද සිරුරට ලබාගත යුත්තෙ පාලනයකින් යුතුවය. 

වකුගඩු රෝගය අදියර 5කින් යුක්ත බව වෛද්‍ය පැහැදිලි කිරීමයි. මෙයින් පළමුවැනි අදියරේ සිට 3 වැනි අදියර දක්වා එනම් :වකුගඩු රෝගය මුල් අවදියේ පවතින රෝගින් හට - දිනකට ප්‍රෝටීන් ග්‍රෑම් 0.75 කිලෝ ග්‍රෑමයට :සිරැරේ බර අනුව - ලබාගත යුතු වේ. මේ කියමන පැහැදිලි කළොත්, මෙයින් අදහස් වෙන්නේ සිරුරේ බර කිලෝ 40ක් වන අයෙක් හට දිනකට ලබා දිය යුත්තේ (0.75 වැඩි කිරීම 40 = 30) ප්‍රෝටීන් ග්‍රෑම් 30කි. 

අදියර 4 හෝ අදියර 5 යනු රෝගයේ බරපතළ තත්ත්වයයි. මේ අවස්ථාව වනවිට රෝගියා රුධිර කාන්දුකරණය හෙවත් ඩයලයිසීස් - තත්ත්වයට හෝ නොකරන තත්ත්වයට පත්ව සිටිය හැකිය. මේ අනුව ලබාදෙන ප්‍රෝටින ප්‍රමාණය ශරීර  බර අනුව පාලනය කළ යුතුය.

රුධිර කාන්දුකරණය නොකරන රෝගීන් හට ප්‍රෝටීන් ලබාදිය යුතු ප්‍රමාණය වන්නේ දිනකට ග්‍රෑ. 0.6  කිග්‍රෑ :දේහ බර  අනුව රුධිර කාන්දුකරණය ක්‍රම දෙකකි. ඒ සාමාන්‍ය රුධිර කාන්දුකරණය සහ පරිතාණ කාන්දුකරණය යන ක්‍රම දෙකයි. විශේෂයෙන්ම රුධිර කාන්දුකරණයේදී ප්‍රෝටීන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිරුරෙන් ඉවත් වේ. එබැවින් වැඩිපුර ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණයක් රෝගියාට ලබා දිය යුතුව ඇත. නිර්දේශිත ප්‍රමාණය වන්නේ දිනකට ග්‍රෑම් 1.2 සිට 1.4 දක්වා ප්‍රමාණයකි. 

ලේ පිරිසිදු කරනා රෝගීන්

මේ අයට දිනකට ග්‍රෑම් 1.2 – 1.3 අතර  ප්‍රමාණයක් දේහ බර අනුව ප්‍රෝටීන් ලබාදිය යුතුය.

වකුගඩු රෝගයේ තිබෙන තවත් ගැටලුකාරී තත්ත්වයක් වන්නේ ප්‍රෝටීන් වැඩිපුර ලබා දීමේදී වකුගඩුවලට හානි සිදුවන අතර ප්‍රෝටීන් අඩු වීමේදී සිරුරේ තිබෙන මාංශ පේශී දියවී රෝගියා දුර්වල වීමට ලක්වීමයි. එවිට ප්‍රතිශක්තිකරණය ද අඩු වේ. මේ හේතුව නිසා වෙනත් රෝග වැළඳීමට ද ඉඩ ඇත.

වකුගඩු අදියර 4 -5 සිටින රෝගීන්ගේ පොටෑසියම් අධික ආහාර සීමා කිරීම.
මුල් අවස්ථාවේ අදියර 1 -3 දක්වා :සමහර රෝගීන්ගේ - ආහාර පාලනය කළ යුතුය.

පොස්පරස් පාලනය කිරීම

සංතෘප්ත මේදය සීමා කිරීම - ලුණු ප්‍රමාණය අවම කිරීම. ලුණු දිනකට නිර්දේශිත ප්‍රමාණය නොඉක්ම වීම.

ජලය නිසි ප්‍රමාණයට පානය කිරීම හා පානීය ජලයට අමතරව පාන වර්ගවලින් සිරුරට එකතු වන ජලය පිළිබඳ සැළකිලිමත් වීම.

අවශ්‍ය පමණට විටමින් ඛනිජ ලවන (SUPPLIMENT) වර්ග ලබා ගැනීම.

විශේෂයෙන්ම රෝගියාගේ රුධිරයේ පොටෑසියම් ප්‍රමාණය අධික වේ නම් පොටෑසියම් අධික ආහාර අවම කළ යුතුය. ලුණු සහිත ආහාරවලින් වැළකිය යුතුය. වෙළඳපොළේ ඇති පොටෑසියම් සහිත ලුණු ආදේශක ද්‍රව්‍ය මෙන්ම හර්බල් සප්ලිමන්ට් වර්ග සහ ඖෂධ වර්ග ගැනීම ද නැවැත්විය යුතුය.

ඇතැම් පලතුරු එළවළු වර්ගවල ඉහළ පොටෑසියම් ප්‍රමාණයක් ඇත. සමහරවිට පොටෑසියම් අඩු ආහාර ඇතැම් රෝගීන් වැඩිපුර භාවිතා කිරීම නිසා ද සිරුරට ලැබෙන පොටෑසියම් ප්‍රමාණය අධික විය හැකිය.

පොටෑසියම් යනු ජලයේ දියවන ලවණයකි. එබැවින් පොටෑසියම් බහුල ආහාර අනුභව කිරීමේදී එළවළු කුඩා කැබලිවලට කපා දස ගුණයක් පමණ ජලය දමා පැය 2ක් පමණ කාලයක් තැබිය යුතුය. පොටෑසියම් ජලයේ දියවන බැවින් මෙලෙස කිරීමේදී පොටෑසියම් ප්‍රමාණය දියවී යයි. පොටෑසියම් වැඩියෙන් පවතින එළවළු වේ නම් කුඩා කැබලිවලට කපා මිනිත්තු 5 -10 පමණ වේලාවක් තම්බා වතුර පෙරා ඉවත් කර ආහාරයට ගත හැකිය.

පොටෑසියම් අඩු එළවළු වර්ග

ගෝවා, ගෝවා මල්, කැකිරි, පිපිඤ්ඤා, රවුම් වම්බටු, බෝංචි, රතුළූණු, සුදුළූණු, පතෝල, වැටකොලු, ඇඹරුල්ලා (අමුවෙන් හොඳ නැත) පිසින ලද අඹරැල්ලා, කැරට් (අමුවෙන් හොඳ නැත) පිසින ලද කැරට්.

පොටෑසියම් අඩු පලතුරු

කොළ පැහැති ඇපල්, පෙයාස්, කිලෝ පේර, මිදි ගෙඩි 3ක් දිනකට අන්නාසි කෑල්ලක් දිනකට- වෙළඳපොළේ මිලදී ගත හැකි ඇපල් යුෂ හොඳ නැත. නමුත් නැවුම්ව නිවසේදී පිළියෙල කර ගන්නා ඇපල් යුෂ භාවිතය හොඳයි.

පොටෑසියම් බහුල පලතුරු

පැපොල්, කෙසෙල්, අඹ, රටඉඳි, අල, බතල, අලු කෙසෙල්, නිවිති, තක්කාලි, වට්ටක්කා ආදියේ පොටෑසියම් වැඩි බැවින් ඒවා අගුණ වේ.

පලා වර්ග
පලා වර්ගවල පොටෑසියම් බහුලව තිබෙන බැවින් රෝගීන්ට පලා වර්ග ද සුදුසු නොවේ.

පොස්පරස්
රෝගීන්ගේ සිරුරේ පොස්පරස් ප්‍රමාණය වැඩි වූ විට රුධිරයේ පොස්පරස් ප්‍රමාණය වැඩි වී හෝර්මෝන ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා අස්ථිවලින් කැල්සියම් රුධිරයට ඇතුළුවීම සිදු වී අස්ථි දුර්වල වීමට පටන් ගන්නා අතර රුධිරයේ කැල්සියම් වැඩි වීම නිසා කැල්සියම් හෘද වස්තුවේ සහ වකුගඩුවල තැන්පත් විය හැකිය.

පොස්පරස්, ඕගනික් සහ ඉන්ඕගනික් යනුවෙන් වර්ග දෙකකට අයත් වේ. විශේෂයෙන් පළතුරු යුෂ කල් තබා පවත්වා ගැනීමට කල්තබා ගැනීමේ ද්‍රව්‍යය යොදා තිබේ. විශේෂයෙන් මෙවැනි කල් පවත්නා යුෂවල ඉන්ඕගනික් පොස්පරස් අඩංගුව ඇත. මේවා පානය කිරීමේ අවාසිය වන්නේ ලේවලට පොස්පරස් 90%ක්ම උරා ගැනීමයි. තවද ධාන්‍ය වර්ගවල නිවුඩ්ඩ සහිත හාල්වල ද පොස්පරස් ප්‍රමාණයක් ඇත. නමුත් නිවුඩ්ඩ සහිත හාල් අනුභව කළ විට ඉන්ඕගනික් පොස්පරස් රුධිරයට උරා ගන්නේ 40% - 60% දක්වා පමණි. වකුගඩු රෝගීන් ආහාරයට ගත යුත්තේ තම්බපු හාල්ය. හාල් තැම්බූ විට පොස්පරස් කොටස ඉවත් වේ.

සෝයා මීට්, සොසේජස්, මීට්බෝල්ස්, හතු වර්ග, කෙරන්බීෆ්, කූනිස්සෝ, ඉස්සෝ, දැල්ලෝ, කකුළුවන් ආදියේ පොස්පරස් ප්‍රමාණය වැඩි බැවින් ආහාරයට නුසුදුසුය.
බියර් සහ සියලුම මත්පැන්වල පොස්පරස් අඩංගු බැවින් භාවිතය සුදුසු නොවේ.

කිරි

කිරි වර්ග ආහාරයට ගන්නේ නම් නන්ෆැට් හා ලෝෆැට් කිරි ආහාරයට ගත යුතුයි. වකුගඩු රෝගීන්ට විශේෂිත වූ කිරි වර්ග වෙළඳපොළෙන් මිලදී ගත හැක.

ලුණු

වකුගඩු රෝගීන්ට ලුණු භාවිතය සුදුසු නොවේ. ලුණු සිරුරෙන් ඉවත් කෙරෙනුයේ වකුගඩුවලිනි. නමුත් ලුණු ප්‍රමාණය ඉක්මවා ගත්විට සෝඩියම් ප්‍රමාණය වැඩි වේ. එවිට සිරුර ඉදිමීම, රුධිර පීඩනය වැඩිවීම මෙන්ම හදවතේ ක්‍රියාකාරීත්වය අවම වීම ද සිදු වේ.

පළමු හා තුන්වැනි අදියරේ සිටින වකුගඩු රෝගීන්ට ලුණු තේ හැන්දක් සෑහෙන අතර අදියර 4-5 සිටින රෝගීන්ට ලුණු භාවිතා කළ යුත්තේ තේ හැඳි 1, 2කි. සෝස්, මාමයිට්, සේවරි බිස්කට්, ක්ෂණික ආහාර නවතා දැමිය යුතුය. එසේම අච්චාරු, පොටේටෝ චිප්ස් වැනි ආහාර නුසුදුසුය.

ජලය
කාමර උෂ්ණත්වයේ දියවන සෑම ආහාරයකම දියර ජලය පවතී. නිද: ජෙලි, අයිස් ක්‍රීම්- එසේම ආහාර පිසින විට සාදන හොඳිවල - ජලය සහිත බැවින් ඒවායින්ද ජලය සිරුරට ලැබෙන බැවින් පානය කරන අමතර ජලය පිළිබඳ වඩාත් සැළකිලිමත් විය යුතුය.

►සුගත්

යෝග අභ්‍යාස හරියට කළොත් ජීවිතයම ගොඩ

ඔබ මැදි වයසේ පසුවන්නේ නම් ඔබේ  සෞඛ්‍ය මට්ටම ඉහළ නංවා ගැනීමේ සැලසුම් තවත් දිනකට කල් තැබීම සුදුසු නැත. වහාම යහපත් ජීවන පුරුදු ඇරුඹිය යුතුය. අලුතින් සිදු කළ අධ්‍යයන දෙකක් පෙන්වා දෙන්නේ මැදි වයසේ ඇතිවන අධිරුධිර පීඩනය හේතුවෙන් පුද්ගලයන් පසුකාලීනව ඩිමෙන්ෂියා තත්ත්වයට ගොදුරැ වීමට ඇති අවදානම ඉහළ නංවන බවයි. 

මැදිවියේදී මෙලෙස ශරීර සෞඛ්‍ය දුර්වල වීම, අඩු වයසෙන් මරණයට පත්වීමට ඇති හැකියාව ඉහළ නංවන බව මින් එක් වාර්තාවක වැඩි දුරටත් දැක්වේ.

‘යුරෝපියන් හාට් ජර්නල්’ හි පළ කර ඇති අධ්‍යයන වාර්තාවකට අනුව, සංන්‍යස්ත රුධිර පීඩනය (systolic pressure) එනම් හදවත සංකෝචනය වන අවස්ථාවේ පීඩනය රසදිය මිලිමීටර 130 හෝ ඊට වැඩි පනස්වන වියේ පසුවන පුද්ගලයන් මෙලෙස ඩිමෙන්ෂියා තත්ත්වයට ගොදුරු වීමේ අවදානම, සාමාන්‍ය රුධිර පීඩනය සහිත පුද්ගලයන්ට වඩා 1.5 ගුණයකින් වැඩිය.

රුධිර පීඩනය වැඩිවීම හේතුවෙන්, පිටතට නොපෙනෙන  ආකාරයේ එනම් "නිසල" හෝ අඩු මට්ටමේ ආඝාත තත්ත්වයන් ඇතිවීය හැකි බව පර්  යේ ෂකයෝ පවසති. පනස් වියේදී  දක්නට ලැබෙන අධිරුධිර පීඩනය සහ ඩිමෙන්ෂියා තත්ත්වය ඇතිවීම අතර සම්බන්ධයක් ඇති බව, පුද්ගලයන් 8,639 දෙනකු යොදා ගෙන කළ අධ්‍යයනයකදී පෙනී ගොස් ඇත. නමුත් ඊට හේතුව සහ ඉන් ඇතිවිය හැකි බලපෑම් ඔප්පු කර නැත.

ජීවිතයේ මුල් අවධියේදී දුර්වලවීම, රෝගී සෞඛ්‍ය තත්ත්වයකට සහ අඩු වයසින් මරණයට පත්වීමේ අවදානමකට හේතු විය හැකි යැයි පෙනෙන්නට ඇති බව පුද්ගලයන් 493,737 දෙනකුගේ දත්ත පරීක්ෂාවට ලක් කළ තවත් අධ්‍යයනයක් මගින් සොයා ගනු ලැබ ඇත.

පහත සඳහන් සෞඛ්‍ය ගැටලුවලින් තුනක්වත් ඇති පුද්ගලයන්, ‘දුර්වල වීමට ගොදුරු වූ පුද්ගලයන්’ ලෙස හැඳින්විය හැකිය. 

ශරීර බර අඩුවීම, අධික වෙහෙස, දෙයක් ග්‍රහණය කර ගැනීමේ ශක්තිය දුර්වලවීම, ශාරීරිකව ක්‍රියාශීලීත්වය අඩුවීම, ඇවිදීමේ වේගය අඩුවීම.

සෙසු කරුණු අතර පුද්ගලයාගේ සමාජ ආර්ථික තත්ත්වය, දීර්ඝ කාලීන ඇබ්බැහි, දුම්බීම, මත්පැන් භාවිතය සහ ස්කන්ධ දේහ දර්ශකය ද සලකා බලා අවුරුදු 37 - 45 අතර වයසේ පසුවන පුද්ගලයන්, එම වයස් කාණ්ඩයේම දුර්වල නොවන පුද්ගලයන්ට වඩා 2.5 ගුණයක් මරණයට පත්වීමේ අවදානමක පවසුවන බව පර්  යේ ෂකයන් විසින් සොයා ගනු ලැබ ඇත. සෙසු සියලුම වයස් කාණ්ඩවලට (45-55, 55-65 සහ 65-73) ද එම අගය සමාන වේ.

දුර්වල යැයි විනිශ්චය කළ සහ වයස අවරුදු 45 හෝ ඊට වැඩි කාන්තාවන් සම්බන්ධයෙන් ද මෙයට සමාන තත්ත්වයන් සොයා ගනු ලැබ ඇත. ශරීරයේ පටක ඝන වීමේ රෝග තත්ත්වය (multiple sclerosis) සහ නිදන්ගත වෙහෙසකාරී සින්ඩ්‍රෝම තත්ත්වය (chronic fatigue syndrome) දුර්වල පුද්ගලයන් තුළ වැඩි වශයෙන් දැකිය හැක.

මුල් අවධියේදීම දුර්වල වීම හඳුනා ගැනීම සහ ඒ සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා දීම අත්‍යවශ්‍ය යැයි ඉහත කී සොයාගැනීම් මගින් පෙන්නුම් කරයි. ශාරීරිකව දුර්වලවීම පිළිබඳ කළ අධ්‍යයනයේ සම කතෘ ආචාර්ය පීටර් හැන්ලොන් පවසන්නේ දුර්වලවීම කළින් හඳුනා ගතහොත් එම තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට හැකියාවක් පවතින බවය.

මැදිවියේදී ශරීර යෝග්‍යතාව පිරිහුණු පුද්ගලයන් "හැකි ඉක්මනින්" යහපත් සෞඛ්‍ය වෙනස්කම් ඇති කර ගත යුතු බවත්, ප්‍රධානම දේ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් සහ ව්‍යායාම බවත් වෛද්‍ය නිර්දේශයයි. ශරීර බර අඩු කර ගැනීම, දුම්පානය නැවැත්වීම, මත්පැන් භාවිතයෙන් වැළකීම, දිනපතා ව්‍යායාම කිරීම සහ ලුණු අඩු වශයෙන් ආහාරයට ගැනීම රුධිර පීඩනය අවම කර ගැනීමට ගත හැකි ප්‍රධාන පියවරය. වයස්ගත වෙත්ම ඩිමෙන්ෂියා අවදානම අවම කර ගැනීම සහ මොළය සෞඛ්‍ය සම්පන්නව පවත්වා ගැනීම සඳහා ද ඉහත කී කාර්යයන් උපකාරී වන බව ‘ඇල්ෂයිමිර් රිසර්ච්’ ආයතනය කියයි. 

►Lancet