තේජන විජේරත්න
විශේෂඥ ‍ශෛල්‍ය වෛද්‍ය කළුබෝවිල ශික්ෂණ රෝහල
ජේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය

වර්තමානයේ දී හර්නියා තත්ත්වය වැළදී ඇති පුද්ගලයින් සුලභ ය. මෙම හර්නියා තත්ත්වය ශල්‍යකර්මයක් මඟින් පහසුවෙන් සුව කළ හැකි වුව ද බොහෝ දෙනෙක් ශල්‍යකර්මයක් කිරිමට බිය වෙති. ඒ හේතුවෙන් දීර්ඝ කාලයක් මෙම රෝගය තිබීමෙන් එය උග්‍ර තත්ත්වයට පත් වී මරණයට පත් වීමට ද පුළුවන. ආහාර නිසි පරිදි පාලනය නොකිරීම,ශරීරයට ව්‍යායාම මඳි කම , එමඟින් ඇතිවන ස්ථුලතාවය වැනි තවත් බොහෝ කාරණා හේතු කොට ගෙන හර්නියා තත්ත්වය ඇති වේ. හර්නියා තත්ත්වය යනු කුමක් ද? එහි ලක්ෂණ මොනවා ද?හර්නියා තත්ත්වය වැළදී තිබෙන රෝගියෙකු පිළිපැදිය යුතු උපදෙස් මොනවා ද යන කරුණු පිළිබඳව කළුබෝවිල ශික්ෂණ රෝහලේ විශේෂඥ ශෛල්‍ය වෛද්‍ය,ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර රෝහලේ ජේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය තේජන විජේරත්න මහතා දැක්වු අදහස් මෙසේ ය.

වෛද්‍යතුමනි, හර්නියා තත්ත්වය යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ කුමක් ද?

හර්නියා තත්ත්වය යනු ශරීරයේ ඹ්නෑම ස්ථානයක තිබෙන අවයවයක් හෝ අවයව කිහිපයක් එය ආවරණය කරගෙන ති‍බෙන පටල ආස්තර හරහා පරිබාහිරයට පැමිණීමයි.සාමාන්‍යයෙන් හර්නියා තත්ත්වය ඇතිවන්නේ උදරය ආශ්‍රීතව ය.උදරයේ බිත්ති මඟින් උදරයේ ඇතුළත තිබෙන අවයව ආරක්ෂා කරනු ලබයි. මෙහි දී බඩේ බිත්තියේ යම් කිසි දුර්වල ස්ථානයකින් ආවරණය කර තිබෙන ආස්තර හරහා උදරයේ ඇතුළත තිබෙන දෑ එළියට පැමිණීම සිදු වේ.

හර්නියා තත්ත්වය ඇතිවන ආකාර කිහිපයක් තිබෙනවා නේද?

යම් පුද්ගලයෙකුට උප්පත්තියේදී ම ස්වභාවයෙන්ම බඩේ බිත්තියේ දුර්වල ස්ථාන තිබේ. උදරය ඇතුළත සිටින දරුවෙකුට ආහාර ගෙනයන පෙකණිය සම්බන්ධ වන ස්ථානය දරුවාගේ උප්පත්තියත් සමඟ වැසී යන්නට පුළුවන.ඉන්පසු එම ස්ථානය තුනී වී නාභියට පහළින් තිබෙන බඩවැල්වලට සම්බන්ධව පවතියි. යම් කිසි අවස්ථාවකදී උදරයේ පීඩනය වැඩි වුවහොත් එම නාභිය පිහිටි ස්ථානය විවෘත වී උදරය ඇතුළත තිබෙන දෑ පිටතට පැමිණීමට පුළුවන.ඉපදීමට පෙර පුරුෂයෙකුගේ වෘෂණ කෝෂ තිබෙන්නේ උදරයේ ඇතුළත ය. පුරුෂයෙකුගේ වෘෂණ කෝෂ වෘෂණ කෝෂ ලෙසින් පිටතට පැමිණෙන්නේ ළදරු අවස්ථාවේ දී ය.එම වෘෂණ කෝෂ ගමන් ගත් ස්ථානයෙහි උදර බිත්ති දුර්වල වීමක් සිදු වුණහොත් හර්නියා තත්ත්වයක් ( Inguinal Canal) හට ගැනීමට පුළුවන.

අධික ස්ථුලතාවය සහ කිහිපවරක් දරු ප්‍රසුති සිදු කිරීමෙන් පසුව නිසි පරිදි උදරයේ මස්පිඩු එල්ලා වැටීම පාලනය නොකිරීමෙන් උදරයේ ඇදීමක් සිදු වීමෙන් ද හර්නියා තත්ත්වයක් ඇති වීමට පුළුවන. තව ද අතීතයේ දී උදරය විවෘත කර සිදු කර ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කර තිබෙනවානම් එම ස්ථානයෙහි උදර බිත්ති දුර්වල වේ. එම නිසා ද එම ස්ථානයෙහි හර්නියා තත්ත්වයක් ඇති වීමට පුළුවන.

හර්නියා තත්ත්වයේ ලක්ෂණ කවරේද?

උදරයේ හෝ ඉකිලි ආශ්‍රීතව අසාමාන්‍ය නෙරා ඒම,කලින් සිදු කළ උදර කැපුමක් අසළ අසාමාන්‍ය නෙරා ඒම,කාලයෙන් කාලයට ආහාර ගන්නා විට දී සහ ව්‍යායාම් කරන විට දී එම ස්ථානයෙහි ඇතිවන අපහසුතාවය,ආහාර ගැනීමෙන් පසුව එම ස්ථානයෙහි වේදනාවක් ඇති වී වමනය ඇති වීම,මෙම අවස්ථාවේ දී එම පුද්ගලයාව රෝහලකට ගෙන යෑම අනිවාර්යයෙන් ම කළ යුතු ය. එසේ නොවුණහොත් එම පුද්ගලයාගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට නොහැකි වේ.

කන්තාවන්ට ඇතිවෙන හර්නියා තත්ත්වයන් හා පුරුෂයින්ට ඇතිවෙන හර්නියා තත්ත්වයන් වෙන වෙනම හැඳින්වීමට පුළුවන් ද?

කාන්තාවන්ට මෙන් ම පුරුෂයින්ටත් හර්නියා තත්ත්වයන් හටගනී.පුරුෂයින්ට හට ගන්නා හර්නියා තත්ත්වයන් කාන්තාවන්ට ද කාන්තාවන්ට හට ගන්නා හර්නියා තත්ත්වයන් පුරුෂයින්ට ද ඇති වේ. එහෙත් බොහෝ දුරට ඉකිලි ආශ්‍රීතව හර්නියා තත්ත්වය ඇති වන්නේ පුරුෂයින්ට ය. නාභිය ආශ්‍රීතව හර්නියා තත්ත්වය ඇතිවන්නේ කාන්තාවන්ට ය.

සමහර පුද්ගලයින් උදරයට ප්ලාස්ටික් සැත්කම් සිදු කරනවා. හර්නියාව සඳහා සිදු කරන සැත්කම් මගින් ප්ලාස්ටික් සැත්කම්වලට බලපෑමක් සිදු වනවා ද?

හර්නියා තත්ත්වය සඳහා ශෛල්‍යකර්මයන් සිදු කරන්නේ උදර බිත්තියේ යම් කිසි දුර්වල ස්ථානයකින් ආවරණය කර තිබෙන ආස්තර හරහා උදරයේ ඇතුළත තිබෙන දෑ එළියට පැමිණීම යළිත් යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට ය. ප්ලාස්ටික් ශෛල්‍යකර්මයක් මඟින් සිදු කරන්නේ ලස්සන කිරීමක් පමණ ය. උදරය ආශ්‍රිතව ප්ලාස්ටික් ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කරන වෛද්‍යවරයා ඒ පිළිබඳව අපත් සමඟ පුර්ව සාකච්ජාවක් සිදු කරනු ලබයි. ඒ හේතුවෙන් ප්ලාස්ටික් ශෛල්‍ය කර්මයෙන් හර්නියා ශෛල්‍යකර්මයට කිසිදු බලපෑමක් සිදු වන්නේ නැත.

වැඩිවශයෙන්ම ඇතිවෙන හර්නියා තත්ත්වයන් මොනවා ද?

වැඩි වශයෙන් ම හර්නියා තත්ත්වයන් ඇති වන්නේ ඉකිලි සහ නාභිය , නාභියට ඉහළින් සහ බඩේ කැපුම් ආශ්‍රිතව ය.ඒ කෙසේ වුවත් ඕනෑම හර්නියා තත්ත්වයක දී අධික තරබාරුකම අවම කර ගැනීම, නිසි ව්‍යායාම සිදු කර උදරයේ මස් පිඩු නිසි ලෙස සකස් කර ගැනීම සහ බඩේ පීඩනය පාලනය කර ගැනීම අනිවාර්යයෙන්ම කළ යුතු ය.

හර්නියා තත්ත්වය ඇතිවීමට බලපාන හේතුසාධක මොනවා ද?

ස්වාභාවිකවම උදර බිත්තියේ දුර්වල ස්ථාන තිබීම,මිනිසුන්ගේ නෙසැළකිලිමත්කම නිසා උදර බිත්ති දුර්වල කර ගැනීම් , උදාහරණ වශයෙන් අධික තරබාරුකම, නිසි පරිදි ව්‍යායාම් නෙකිරීමෙන් බඩේ බිත්තිවල මස් පිඩු සකසා නොගැනීම, කිහිපවරක් දරු ප්‍රසුති සිදු කිරීමෙන් පසුව බඩේ බිත්ති සකසා නොගැනීම,උදරයේ පීඩනය වැඩි වන දෑ සිදු වීම, උදාහරණ වශයෙන් මළබද්ධය වැළදී තිබෙන පුද්ගලයෙකු නිතරම තැටමීම, සහ ඇදුම රෝගීයෙකුගේ අපහසුතාවන් යනාදිය හර්නියා .තත්ත්වය ඇති වීමට බලපාන හේතු සාධක වේ.

හර්නියාව දරුණු තත්ත්වයට පත් වන්නේ කෙසේ ද?

හර්නියා තත්ත්වයේ දී උදරයේ ඇතුළත තිබෙන දෑ එළියට පැමිණීම සිදු වේ.මෙහිදී උදරයේ ඇතුළත තිබෙන බඩවැලක් එළියට පැමිණියහොත් තත්ත්වය දරුණු වීමට පුළුවන.එම බඩවැල හිර වුණ විට ඒ බඩවැලට ලේ ගමනාගමනය අඩාල වීමට පුළුවන.එසේ වු විට බඩවැල මරණයට පත් වේ.එවිට බඩවැල සිදුරු වී හර්නියා තත්ත්වයෙන් පුද්ගලයෙකු මරණයට පත් වේ. හර්නියා තත්ත්වය තිබෙන රෝගියෙකුට කුමන හෝ අවස්ථාවක දී එම හර්නියා තත්ත්වයට අනිවාර්යයෙන් ම ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කිරීමට සිදු වේ. සමහර හර්නියා තත්ත්වයන් කෙටි කාලයකින් හටගෙන කෙටි කලක් ඇතුළත දී දරුණු අවස්ථාවකට පත් වීමට පුළුවන. ඒ වාගේ ම සමහර හර්නියා තත්ත්වයන් අවුරුදු 20 කටත් වඩා වැඩි කාලයක් පුරා තිබෙන්නටත් පුළුවන.

හර්නියා රෝගය වැළදීම සඳහා පුද්ගලයෙකුගේ වයස බලපානවා ද?

උප්පත්තියේදීම හර්නියා තත්ත්වයක් (Congenital) පෙකණිවැල තිබු ස්ථානයෙහි නාභියට ඉහළින් ඇති වේ.මෙය යථා තත්ත්වයට පත් වීම සඳහා අවුරුදු 03 ක පමණ කාලයක් ගත වේ.නාභිය ආශ්‍රීතව ඇතිවන හර්නියා බොහෝ කාලයක් පවතී.

හර්නියා ලක්ෂණ ඇති වු විට ප්‍රථමයෙන් කළ යුත්තේ මොනවා ද?

උදරයේ යම් ස්ථානයක අසාමාන්‍ය නෙරා ඒම, යම් කිසි බර දෙයක් ඔසවන විට උදරයේ එම ස්ථානය අසළ වේදනාවක් තිබේ නම් , එසේත් නැත්නම් උදරයේ පීඩනය සමඟ කැස්සක් ඇති වුවහොත් වහාම එම තත්ත්වයන් දරුණු තත්ත්වයට පත් වීමට ප්‍රථමයෙන් සුදුසුකම් ලත් ශෛල්‍ය වෛද්‍යවරයෙකුට පෙන්විය යුතු ය.ළදරුවන් සහ වසස්ගත මහළු පුද්ගලයින් හැර බොහෝ විට හර්නියා තත්ත්වයන්ට ශෛල්‍යකර්ම සිදු කරනු ලබයි.

හර්නියා රෝගියෙකුට ඖෂධ ප්‍රතිකාර දීමේදී සැළකිලිමත්විය යුතු කරුණු කාරණා මොනවා ද?

උදරය ඇතුළත තිබෙන අවයවයක් හෝ අවයව කිහිපයක් එය ආවරණය කරගෙන ති‍බෙන පටල ආස්තර හරහා පරිබාහිරයට පැමිණ ඇති නිසා එය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා අනිවාර්යයෙන්ම ශෛල්‍යකර්මයක් කළ යුතු ය. හර්නියා තත්ත්වය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා කිසිදු ඖෂධ ප්‍රතිකාරයක් සිදු කරන්නේ නැත. හර්නියා තත්ත්වය සඳහා ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කරනු ලැබු පුද්ගලයෙකුට ලබා දෙන්නේ ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කළ පසු එම වේදනාව පහව යෑම සඳහා දෙනු ලබන වේදනා නාෂක ඖෂධ පමණි.

හර්නියා රෝගියෙකුට සැත්කමක් සිදු කළ පසුව ද නැවත හර්නියා තත්ත්වය ඇති වීමට පුළුවන් ද?

වැඩිහිටියෙකුට හර්නියාව සඳහා ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කරන විට දී බොහෝ විට ස්ථිර කෘත්‍රීම දැලක් (mesh repair) උදරයේ දුර්වල ස්ථාන ආවරණය වන ආකාරයට යොදනු ලබයි.ශෛල්‍යකර්මය සිදු කිරීමෙන් පසු උදරයේ පීඩනය වු අවස්ථාවකදී දැළ සවි වීමට ප්‍රථමයෙන් කැස්ස තත්ත්වය ඇති වුණහොත් නැවත හර්නියා තත්ත්වය ඇති වීමට පුළුවන. අතීතයේ දී හර්නියා තත්ත්වය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා මැසීම සිදු කර ඇත. එහෙත් වර්තමානයේ දී දැලක් යොදාගෙන සිදු කරන ශෛල්‍යකර්මයකින් පසුව නැවත හර්නියා තත්ත්වය හට ගැනීමේ ප්‍රවණතාවය බෙහෝ දුරට අඩු ය.

හර්නියා තත්ත්වය මාරාන්තික විය හැකි ද?

බඩේ බිත්තියේ යම් කිසි දුර්වල ස්ථානයකින් ආවරණය කර තිබෙන ආස්තර හරහා උදරයේ ඇතුළත තිබෙන දෑ එළියට පැමිණීම මඟින් හර්නියා තත්ත්වය ඇති වේ. මෙහි දී බඩවැලක් එළියට පැමිණ එය හිර වීමක් සිදු වේ. බඩවැලක ලේ ගමනා ගමනය පැය 6 කට වඩා අඩු වුවහොත් එම බඩවැල මරණයට පත් වේ. ඉන් පසු එය සිදුරු වේ. එම බඩවැල සිදුරු වු විට එයින් මලපහ, සහ අනෙකුත් විෂබීජ පිටවේ. මේ නිසා හර්නියා රෝගියාගේ ජීවිතය අවදානමකට ලක් වේ. මෙවැනි අවස්ථාවලදී රෝගියාගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට නොහැකි වේ.

හර්නියා රෝගය සඳහා ඇති නවීනතම ප්‍රතිකාර මොනවා ද?

වර්තමානයේ පවතින වෛද්‍ය විද්‍යාවන්ට අනුව හර්නියා තත්ත්වය සඳහා ශෛල්‍යකර්ම කිහිපයක් ඇත.කැමරා ශෛල්‍යකර්ම ක්‍රමය,විවෘත ශෛල්‍යකර්ම ක්‍රමය,ලැහැස්ති කර සිදු කරන ශෛල්‍යකර්ම ක්‍රමය යනා දී ශෛල්‍ය කර්ම සිදු කරනු ලැබේ. කැමරා ශෛල්‍ය කර්ම ක්‍රමයේ දී උදරය විවෘත කර කැමරා කිහිපයක් දමා කැපුම් කිහිපයක් සිදු කර ඇතුළතින් දැළක් යොදනු ලබයි. මෙය උදරයේ ඇතුළත සිදු කරන විශාල ශෛල්‍යකර්මයක් වුව ද පිටතින් ඉතුරු වන්නේ කැපුම් තුවාල කිහිපයක් පමණි. මේ අයුරින් හර්නියා ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කර රෝගියෙකුට පසුදිනම රෝහලෙන් පිටව යෑමට වෛද්‍යවරු අනුමත කරති.

හර්නියා තත්ත්වය වැළදී ඇති පුද්ගලයෙකුට බෝ නොවන රෝග (දියැඩියාව , අධික රුධිර පීඩනය ) තිබීමෙන් යම් බලපෑමක් සිදු වනවා ද?

ඔව්, අනිවාර්යයෙන් ම බලපෑමක් සිදු වේ.විශේෂයෙන් ම දියවැඩියා රෝගීන්ට ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කළ පසු ඇතුළතින් සිදු කරන කැපුම් කෙටුම් සුව වීම තරමක් ප්‍රමාද වේ. වි‍ශේෂයෙන් ම ශෛල්‍යකර්මයේ දී දමන ලද දැල ආශ්‍රිත ප්‍රදේශය විෂබීජ ආසාදනයට ලක් වීමට පුළුවන.එම නිසා දියවැඩියා රෝගීන්ට හර්නියා තත්ත්වය සඳහා ශෛල්‍යකර්මයක් සිදු කිරීමට ප්‍රථමයෙන් දියවැඩියා පරීක්ෂණයක් කිරීම වඩාත් වැදගත් ය.

හර්නියා තත්ත්වය ඇති වීම වළක්වා ගැනීම සඳහා පිළිපැඳිය යුතු උපදෙස් මොනවා ද?

අධික තරබාරුකම වළක්වා ගත යුතු ය. ඒ සඳහා සුදුසු ආහාර රටාවන් මෙන් ම ශරීරයට අත්‍යවශ්‍ය ව්‍යායාමයන් ද කළ යුතු ය. දරු ප්‍රසුතියෙන් පසුව මවක් තම උදර බිත්තිය පෙර තිබු පරිදි සකස් කර ගැනීම සඳහා උනන්දු වීම අනිවාර්යයෙන් ම කළ යුතු ය. ඒ සඳහා වෛද්‍යවරුන් විසින් මෙහෙයවන රෝහල්වල පවත්වන විවිධ සායනික වැඩසටහන්වලට සහභාගී වීම අවශ්‍ය වේ. එමෙන් ම උදරයේ පීඩනය වැඩි වන මළබද්ධය, ඇඳුම වැනි රෝග සඳහා නිසි ප්‍රතිකාර ගැනීම කළ යුතු වේ.

නිතර දුම්පානය කරන පුද්ගලයින්ට හර්නියා තත්ත්වය ඇති වීමේ අවදානම වැඩි ද?

ඔව්,නිතර දුම්පානය කරන පුද්ගලයින්ගේ උදරයේ පටක දුර්වල වේ. ඒ හේතුවෙන් හටගත් හර්නියා තත්ත්වය තව තවත් වර්ධනය වීමත්, හටගත් හර්නියාව සඳහා සැත්කමක් සිදු කළ පසුව ද නැවත මෙම තත්ත්වය ඇති වීමත් සිදු වේ. එම නිසා හැකිතාක් දුම්පානය කිරීමෙන් වැළකී සිටීම වඩාත් යහපත් ය.

වර්තමානයේ දක්නට ලැබෙන හර්නියා රෝග තත්ත්වන් පිළිබඳව ප්‍රකාශ කළ හැක්කේ කුමක් ද?

වර්තමානයේ දී බෙහෝ පුද්ගලයින්ට හර්නියා තත්ත්වය හටගනී. ඉකිළි ආශ්‍රීතව ඇතිවන හර්නියා තත්ත්වය ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට ඇති වීමට පුළුවන. වයස් භේදයකින් තොරව ගැහැණු පිරිමි භේදයකින් තොරව නිරෝගී පුද්ගලයෙකුට වුව ද ඇති විය හැකි ය. තව ද ඉකිලි ආශ්‍රීතව හට ගන්නා හර්නියා තත්ත්වය ඇති වීම වළක්වා ගැනීමට නොහැකි ය. එහෙත් උදරය ආශ්‍රීතව, උදර බිත්තිය ආශ්‍රීතව මෙන් ම නාභිය ආශ්‍රීතව ඇතිවන හර්නියා තත්ත්වයන්ට හේතු වන්නේ පුද්ගලයින්ගේ නොසැළකිලිමත්කම ය. එවැනි හර්නියා තත්ත්වයන් ඇති වීමට බලපාන්නේ නිසි ලෙස ආහාර පාලනය නොකර උදරයේ මස්පිඩු නිසි ලෙස පවත්වා නොගැනීම ය. එම නිසා හැකි තාක් දුරට ස්ථුලතාවයෙන් මිදීමට මතකතබා ගත යුතු වේ. සැබවින්ම හර්නියා තත්ත්වය ඉක්මනින්ම යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට පුළුවන. එහෙත් මෙය බරපතල තත්ත්වයට පත් විමට ඉඩ හැරියොත් දරුණු වීමට පුළුවන.

මදාරා මුදලි‍ගේ

හර්නියා තත්ත්වයෙන් පරිස්සම් වන්නට

නුතන සමාජ රටාවට අනුගත වු බොහො‍් දෙනෙකුගේ නොසැළකිලිමත්භාවය හේතුවෙන් හර්නියා තත්ත්වය ඇති වේ. අධික මේදය සහිත ආහාර භාවිතා කර කිසිදු ශරීරික ව්‍යායාමයක් සිදු නොකරමින් කාලය ගත කරන්නන්ට මෙම තත්ත්වය බහුලව ඇති වේ.විශේෂයෙන් ම උදරයේ මස් පිඩු ක්‍රමවත්ව සකස් කර නොගැනීම හේතුවෙන් හර්නියා තත්ත්වය දරුණු මට්ටමට පත් වීමට පුළුවන. එසේ නම් මේ හර්නියා තත්ත්වයට පත් වු පුද්ගලයෙකුට සහ එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වීම අවම කර ගැනීම සඳහා පුද්ගලයෙකුට අත්‍යවශ්‍ය කරුණු පිළිබඳව විදෙස් වෛද්‍යවරුන් සඳහන් කළ අදහස් කිහිපයකි.

ආහාර රටාව

අධික මේදය සහිත ආහාර වශයෙන් සළකන හැම්,බේකන්,ඌරු මස් වැනි ආහාර ගැනීම හැකි තරම් දුරට සීමා කළ යුතු වේ. ඒ මන් ද යත් එම ආහාරවල අන්තර්ගතවන මේදය උදරයේ මස් පිඩුවල තැන්පත් වී උදරය විශල වන නිසාවෙනි. එමෙන් ම අධික කුළුබඩු භාවිතා කර සකස් කර ගන්නා ආහාර වර්ග සහ විශේෂයෙන් ම සුදුළුූෑණු ආහාරයට ගැනීම සීමා කර ගැනීමට කල්පනාකාරී විය යුතු ය.

මත්පැන්, සෝඩා , ස්ප්‍රයිට් වැනි පාන වර්ග පානය කිරීමෙන් ද වැළකී සිටිය යුතු ය.අච්චාරු වර්ග භාවිතා කිරීම ද මෙම තත්ත්වයට ගොදුරු වු රෝගීන්ට හිතකර නොවේ.

ශරීරයට හිතකර ආහාර

කෙඳි බහුල වශයෙන් අන්තර්ගත එළවළු සහ පළතුරු හර්නියා තත්ත්වයෙහි සිටින රෝගීන්ට සහ හර්නියා තත්ත්වය හට ගැනීම වළක්වා ගැනීම සඳහා ගුණදායක වේ.කොහිල, කැරට් ,බෝංචි ,බටානා,බතල සහ සෝයා බෝංචි යන එළවළු ද ඇපල් සහ කෙසෙල් යනාදී පළතුරු ද මේ සඳහා වඩාත් ගුණදායක වේ.එමෙන් යෝගට්, පිපිඤ්ඤා යුෂ, කෝමාරිකා යුෂ පානය කිරීම ද මෙම රෝගීන්ට වඩාත් හිතකරය .

අනිවාර්යයෙන් ම මතක තබා ගත යුතු දෑ.

දවසකට ජල වීදුරු 8 ක් පානය කිරීම අනිවාර්යයෙන් ම කළ යුතු ය. තුන් වේලම බත් ආහාරයට ගත්ත ද එම වේල් තුනේදීම බත් මඳ වශයෙන් සහ එළවළු වැඩිවශයෙන් ආහාරයට ගත යුතු ය. රාත්‍රී ආහාර ගැනීමෙන් පසු පැය ‍2-3 ක් පමණ විවේකයෙන් සිට ඉන් අනතුරුව නින්දට යෑමට පුරුදු විය යුතු ය.

හර්නියා ශෛල්‍යකර්මයෙන් පසුව පරිස්සම් විය යුතු ආකාරය

අධික බර භාණ්ඩ එසවීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු ය. බර බඩු එසවීමේ රාජකාරීවල නිරත වන පුද්ගලයින් ඒ පිළිබඳව තම සැත්කම සිදු කළ වෛද්‍යවරයාට පැවසිය යුතු ය.

මත්පැන් සහ දුම්වැටි භාවිතා කිරීම හැකි තරම් දුරට පාලනය කළ යුතු ය. සැත්කම සිදු කළ වෛද්‍යවරයා පැවසු උපදෙස් ඒ ආකාරයටම පිළිපැඳිය යුතු ය.

අන්තර්ජාලය ඇසුරිණි.
මදාරා

 ලස්සනවීමේ ආශාව තිබෙන්නේ කාන්තාවන්ට විතරක් නොවේ. පිරිමින්ටත් එ‍හෙමමයි. කාන්තාවන්ගේ ලස්සන වීමටත් පිරිමින්ගේ කඩවසම් බවටත් එක ලෙසම බාධා කරන්නේ මුඛ දුර්ගන්ධය. කෙටියෙන් ම කියනව නම් කට ගඳගැසීම. කට ගඳ ගසන්නේ දත් මදින් නැතුව හිටියහම නොවේ. මුඛ රෝග හේතු­‍ෙවන්. ඇතැම් පුද්ගලයන් දත් මැද්දත් විදුරු මස් දියවීමෙන් වළකින්න බැහැ. මුඛයේ දත් හා විදුර මස් අතර කුඩා පොකැට්ටුවක් වැනි ඉඩක් තිබේ. ඔබ ගන්නා ඕනෑම ආහාර ද්‍රව්‍යක් මේ කුඩා පොකැට්ටුවේ තැන්පත් වේ. එසේ තැන්පත්වන ආහාර මුඛයේ වෙසෙන ක්ෂුද්‍ර ජීවන් හා ක්‍රියාකාරී වී දන්ත මූලයට හා විදුරු මසට හානි කරයි. එමගින් මුඛයේ දුර්ගන්ධය ඇතිවේ. මෙසේ තැන්පත් වන ද්‍රව්‍ය ඉවත් කර ගැනීම දත් මැදීමේ දී කළ යුතුයි. එම ආහාර කොටස් ඉවත් කර ගැනීමේ පහසුම ක්‍රමය වන්නේ මුඛයට වතුර ස්වල්පයක් ගෙන කටසෝදා දැමීමයි.

දත් මුල් දියවීම හා මුඛ දුර්ගන්ධය වළක්වා ගැනීමට අතීතයේදී පොල් මුල්, පුවක් මුල්, කුරුදු මුල් හෝ පොතු, කොස් නටු තම්බාගත් ජලයෙන් කට සේදීම කළහ. දත් මුල් දියවීම වළක්වා ගැනීම සඳහා කතුරු පිළ ශාකයේ මුලතම්බා කට සේදීම කළහ. අපි දැන් ඒ සඳහා “මවුත් වොෂ් “ වර්ග භාවිත කරමු. එහෙත් ඉන් ලැබෙන්නේ තාවකාලික ප්‍රබෝධයක් පමණි. මද උණුසුම් ජලය කොප්පයකට ලුණු තේ හැඳි කාලක් පමණ දමා කට සේදීමෙන් කටට නැවුම් ප්‍රබෝධයක් මෙන්ම මුඛයේ ක්ෂුදු ජීවී ක්‍රියාකාරීත්වය පාලනය කර මුඛයේ දුර්ගන්ධය වළක්වා ගත හැකිය.

ළපැටි කටුකරඬු කොළ ස්වල්පයක් විකා ඒ ඉස්ම මද වේලාවක් මුව තුළ රඳවා ගැනීමෙන් මුඛයේ ඇති ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ඉවත් කර විදුරු මස ශක්තිමත් කිරීමට උපකාරීවේ. සමන් පිච්ච කොළ බෙලි කොළ තම්බා කට සේදීම මෙන්ම ළපටි කොළ සැපීම මගින් ද මුඛ දුර්ගන්ධය වළක්වා ගත හැකිය. ‍දත්මැදීම සඳහා භාවිත කරනු ලබන උපකරණ පිරිසුදුව වියළිව තබා ගැනීම වැදගත්ය. වර්තමානයේ භාවිත වන දන්තාලේප ප්‍රමාණය හා සලකා බලද්දී එහි ගුණාත්මක බව අඩුවීම පෙන් වීමට ඇති හොඳම සාධකය වන්නේ දත් හා මුඛ රෝග බහුල විමයි. අතීතයේ දත් පිරිසිදු කර ගැනීමට බෝඹු, පේර, එඬරු, කොහොඹ ආදී ශාක කොටස් දතින් හපා සකසා ගත් බුරුසුවක් භාවිත කෙරිණ. මෙය එක් වරක් භාවිත කළ බුරුසුවක් වූවා සේම ඉන් වරකට එක් දත බැගින් මනාව පිරිසිදු කෙරිණ. වර්තමානයේ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය මගින් අනුමත දත් බුරුසුවට එම දැහැටි කූර හොඳින් ගැලැපේ.

ඇතැම් පුද්ගලයන්ගේ ආහාරයේ ඇති ආම්ලික බව දත්දිරා යෑමට හේතු වේ. දත් කුහර මුළයේ දුර්ගන්ධය ඇති කරයි.දිව ආශ්‍රිත රෝග, දිව පැලීම, දිව මතුපිට කාරම් බැඳීම, (උල්ලෝගම්) හේතුවෙන් ද මුඛ දුර්ගන්ධය ඇතිවේ. මෙය බෙහෙවින් බලපාන්නේ ළදරුවන්ට හා එක් තැන්ව වෙසෙන්නන් කෙරෙහිය. මීපැණියෙන් පොඟවා ගත් රෙදි කඩක් දබරගිල්ලේ දවටා දිව පිරිසිදු කරගැනීමට මෙහිදී භාවිත කළ හැකිය. මාසක්කා ගලගා රෙදි කැබැල්ලක ආලේප කර දිව ඇතුළේ ගෑම මගින් ද දිවේ උල්ලෝගම් ඉවත් කර ගත හැකිවේ.

දිව පැලීම හා කට වනවීම ද කටේ දුඟඳ ඇති කරයි. මේ අවස­්ථාවන් හිදී දිවේ සහ කට තුළ තුවාල වල මීපැණි ආලේපය එම තුවාල සුව කරවා දුර්ගන්ධය සමනයට උපකාරීවේ. දිය එළවළු වර්ග ආහාරයට ගැනීම හා නෙල්ලි , රසකිඳ තම්බා බීම මගින් කට දිව වනවීම සමනය කරගත හැක. මැල්ලුම් වර්ග ලෙස පොල් මිශ්‍ර කර සකසා ගත් තිත්ත රසැති පලා වර්ග ද මුඛයේ ව්‍යාකූලතා සමනය කරවයි. වර්තමානයේ භාවිතයට ඇති දන්තාලේප ප්‍රමාණය සලකද්දී අපට දන්ත රෝග හෝ මූඛ රෝග තිබිය නොහැක. එහෙත් මුඛ හෝ දන්ත රෝගයන්ගෙ අඩුවක් නැත්තෙ එම ආලේපනයන්හි ගුණාත්මක බව කෙරෙහි ගැටලුවක ඇති බැවිනි. අරළු බුලු නෙල්ලි පුලුස්සා ගම්මිරිස් හා ලුණු ස්වල්පයක් මිශ්‍රකර කුඩුකර ඔබට ම දන්තාලේපයක් සකසා ගත හැකිය. කොතරම් කාර්ය බහුල වුවත් විනාඩි කිහිපයකින් සකසා ගත හැකි මේ දන්තාලේපය ඔබේ දත් දීප්තිමත් හා නීරෝගී කරවයි. මුව ප්‍රබෝධමත් කර දුර්ගන්ධය වළක්වයි.

ඇතැම් විට මුඛයෙන් නොව උගුරෙන් දුර්ගන්ධය එන අවස්ථාවන් ද තිබේ. එවිට රාත්‍රියේ කරාබු නැටි දෙකක් තලා වතුර කෝප්ප බාගයකට දමා වසා තබා හිස් බඩ බීම මගින් ශරීර අභ්‍යන්තරයේ පවත්නා ගැටලු සහ ගත තත්වයන් සමනය කරවා කුසගින්න වැඩීමට උපකාරීවේ. මේ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඖෂධ භාවිත කළ යුතුවේ.

දත් මුල් දීයවිම වළක්වා ගැනීමට ඉරිමේදාදී තෛලය විදුරු මස මත දබරඟිල්ල භාවිතයෙන් ආලේප කළ හැකිය. මේ අවස්ථාවේ දත් මැදීමට “මාංජනීසෘක් “ නැමති ඖෂධය වෙළෙඳ පොළෙන් ගෙන භාවිත කළ හැකිය. නිතර සෙම් ගෙඩි ප්‍රදාහය ඇති වේ නම් ලුණු මිශ්‍ර වතුරින් කට සේදීම, බාහිරින් කෝළ සෙලෙස්මාව හෝ සර්ව විෂාදී තෛලය ආලේප කරීමෙන් සෙම්ගෙඩි ප්‍රදාහය සමනය කරගත හැකි වේ. ඇතැම් පුද්ගලයන්ගේ කට පමණක් නොව හුස්මද පිළිගන්ධයෙන් යුක්තය. මෙවන් පුද්ගලයන්ට තද හිසරදය හා කම්මුල් ඇට ඇලීමේ දී වේදනාව ඇතිවේ. මෙසේ වන්නේ හිස හා කම්මුල් අශ්‍රිත කෝඨර වල සෙම තැන්පත්ව නරක් වූ විටදීය මෙ තත්ත්වය සමනයට යකිනාරං කොළ තම්බා උදේ හවස හුමාලය ඇලීම කළ හැකිය එවිට නරක්වු සෙම ක්‍රමයෙන් ඉවත්වී යයි. තවද හීන් උඳුපියලිය රතුලූනු සහ කොටා පොට්ටනි බැඳ වන්ඩුවේ තම්බා නළල තැවිම මගින් ද මෙම සෙම ඉවත්කර ගත හැකිය. මෙය වෛද්‍ය

උපදෙස් පැතිය යුතු තත්ත්වයකි. කට්පලාදී චූර්ණය ස්වල්පයක් නාසයට උරා කිවිසම් යැවීම මගින් ද නාසයේ හා මුළයේ දුර්ගන්ධය සමනය කර ගත හැකිය. පෙනහළු ආශ්‍රිත ඇතැම් රෝග හේතුවෙන් පෙනහළු වල ගර්ත කෙළවර වීනාශ වී එ්වායේ සෙම රැඳේ. මේ තත්වය ද මුඛයෙන් මෙන්ම හුස්මද පිළිගන්ධයෙන් යුතු කරවයි. එම සෙම ශරීරයෙන් පිටතට ගත යුතුය. ඒ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් මත විශේෂ ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු වීම අවශ්‍ය වේ.

කන් බෙරය සිදුරුවීම හේතුවෙන් මැදකන ආසාදනයට ලක්වීමෙන් ඇතිවන කන පැසවීමද මුඛ දුර්ගන්ධය සේ දැනිය හැක. ඒ සඳහා ශරීරයේ ප්‍රතිශක්ති කරන ක්‍රියාදාමය වැඩි දියුණු කර සවපත් කළ හැක.ඒ සඳහා අනිවාර්යයෙන්ම වෛද්‍ය උපදෙස් ලැබිය යුතුවේ.

උගුර හා කට පිරිසිදුව තබාගැනීම හිස හා උදරය ආශ්‍රිත රෝග තත්තවයන්ට නිසි ලෙස පිලියම් යෙදීම මුඛයෙන් වහනය වන ගන්ධයන් සමනය කර ගැනීමට උපකාරීවේ. ඔබ කොතරම් ලස්සනට සිටියත් මුඛයෙන් හෝ නාසයෙන් දුගධ වහනය වන්නේ නම් ඉන් පලක් නොවේ. සියලු මොස්තර හා ආලේපන ගැල්වීමට පෙර ශරීර සෞඛ්‍ය කෙරෙහි අවධානය යොමු කොට නීරෝගී දිවියක් ගොඩනඟා ගැනීමෙන් මුහුණෙහි පියකරු බව චද ශරිරයෙහි ප්‍රභාවද වර්ධනය කරගත හැකිවේ. ලස්සන නම් එය ය.

උපදෙස් - බස්නාහිර පළාත් ආයුර්වේද කොමසාරිස් වෛද්‍ය මාලා පෙරේරා

ටෙක්ලා පද්මිණී කාරියවසම්