වර්තමානයේදී අප රටේ තරුණ තරුණියන් විශාල පිරිසක් මඳසරු බවින් පෙළෙන බව වාර්තා වී ඇත. මෙම තත්ත්වය මත ඔවුන් විවාහ වූ විටදී දරුඵල නොලැබීම සහ ලිංගික ජීවිතයේ පවතින අතෘප්තිමත් බව නිසා නොයෙකුත් ගැටලු මතු වී තිබේ. මේ සඳහා ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක්‍රමය තුළ ඇති වාජීකරණ ඖෂධ මඟින් ලබාගත හැකි ප්‍රතිඵල මහත්ය.
වාජීකරණ ඖෂධ පිළිබඳව බොහෝ දෙනා තුළ පවතින්නේ වැරදි මතයි. මෙමඟින් ලබාගත හැක්කේ ලිංගික උත්තේජනයක් බව සමහරු පවසති. ඒ නිසා වාජීකරණ ඖෂධ ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමට බොහෝ දෙනා තුළ ලජ්ජාවක් පවතී.
ආයුර්වේදයේ වසර තුන්දහසකට පමණ පෙර සිට පැවත එන මෙම වාජිකරණ ඖෂධ මඟින් සිදුකරන්නේ කාන්තාවක සහ පිරිමියකු කායික නිරෝගී බව ඇති කිරීමට අවශ්‍ය ශක්තිය ඇති කිරීමයි. මෙම කායික නිරෝගී බව නිසා ඔවුන් ක්‍රියාශීලීව හා ශරීරය පැහැපත් වීම සිදුවේ. අන් අයගේ ආකර්ෂණය ඇතිකර ගැනීමට සමත් වේ.

වර්තමානයේදී තරුණ තරුණියන් විශාල පිරිසක් විවිධ කායික රෝගවලින් පෙළෙති. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ ලිංගික ක්‍රියාවලියෙහි දුර්වලතා පවතී. යුග දිවියට පත් බොහෝ අඹු සැ‍මියෝ දරුඵල පමාවීම ගැන පමණක් නොව තම ලිංගික ජීවිතයේ අතෘප්තිමත් බව පිළිබඳව පසුතැවෙති. ඔවුහු මෙම ගැටලුව සඟවාගෙන මානසික පිඩාවන්ගෙන් පෙළෙති. 
ඕනෑම සැමියකු හෝ බිරියකගේ ලිංගික ශක්තිය සඳහා කායික නිරෝගි බව මෙන්ම මානසික නිරෝගී බව බලපායි. කායික රෝගීබවකින් හෝ මානසික ගැටලුවකින් පෙළෙන විට ලිංගික ශක්තිය දුර්වල වේ.

කායික රෝග අතර දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනය වැනි බෝ නොවන රෝග ප්‍රධාන තැනක් ගනී. මෙවැනි රෝගවලින් දීර්ඝකාලයක් පෙළෙන විට එහි සංකූලතා ලෙස ලිංගික ශක්තිය ද දුර්වල වේ. ඒ අතර හෝමෝන ගැටලු මතුවීම නිසා පවතින දුර්වලතාවය දෙගුණ තෙගුණ විය හැක. මේ සඳහා අප ගනු ලබන ආහාර පාන ප්‍රධාන වශයෙන්ම හේතු වී තිබේ. කෘතිම රසකාරක සහිත පෝෂ්‍ය ගුණයට වඩා රස ගුණයට මුල්තැන දුන් ආහාර පාන ගැනීම බරපතළම ගැටලුවක් වී තිබේ.
තමාගේ එදිනෙදා ජීවිත චර්යාවන් ද ලිංගික දුර්වලතා ඇති කිරීමට හේතු වේ. මත්පැන්, මත්ද්‍රව්‍ය පානයට අධික ලෙස ඇබ්බැහි වීම, අධික උෂ්ණත්වය සහිත පරිසරවල රුකියා කිරීම වැනි හේතු මත පුරැෂයන්ගේ ශුක්‍රාණු නිපදවීම දුර්වල වීමට බලපායි. එම නිසා යම් පුද්ගලයකු ලිංගික දුබලතාවයකින් පෙළෙන්නේනම් පළමුව එම පුද්ගලයාගේ ජීවන රටාව පිළිබඳව විමසා බැලිය යුතුය. ඒ අනුව රෝගයට හේතුව හඳුනාගෙන ප්‍රතිකාර හා උපදෙස් ලබා දීමෙන් සාර්ථක ප්‍රතිපල ලබාගත හැකිය. වාජීකරණ ඖෂධ මඟින් පමණක් මතුව ඇති ලිංගික දුර්වලතාවයන් මඟහරවා ගත නොහැක. පවතින රෝග තත්ත්වයන් සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා ගනිමින් වාජීකරණ ඖෂධ භාවිතා කිරීම තුළින් ලිංගික ශක්තිය වර්ධනය කරගත හැක.
නිරෝගී පුද්ගලයන්ට ද වාජීකරණ ඖෂධ වෛද්‍ය උපදෙස් මත ලබා ගැනීමෙන් තමාගේ ලිංගික ශක්තිය පමණක් නොව කායික නිරෝගීතාවය ද වර්ධනය කරගත හැකිය.

එබැවින් වාජීකරණ ඖෂධ යනු ලිංගික උත්තේජන ඖෂධයක් පමණක් නොව නිරෝගී ජීවිතයක් ගත කිරීම සඳහා උපකාරී වන පෝෂණීය අතිරේකයක් ලෙස ද හැඳින්විය හැක.

කුමුදුනී ද සිල්වා
ආයුර්වේද වෛද්‍ය 
B.A.M.S (කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය)
සෙත්සුව ආයුර්වේද රෝහල

ශ්‍රී ලංකාව තුළ එක දිනකට ලක්ෂ 15ක ජනතාවක් සිගරට් මිලියන 11ක් දල්වන බව වාර්තා වෙනවා. එමෙන්ම වාර්ෂිකව 25000ක් පමණ දෙනා මිය යන්නේ දුම්වැටි ආශ්‍රිත රෝගවලින් බව හෙළිවී ඇත. මේ මරණවලින් 10%ක් මිය යන්නේ ඔවුන් දුම්බොන නිසා නොව අන් අයගේ දුම්වැටි නිසාය.

සිගරට්, සුරුට්ටු ආදිය නිපදවන්නේ  වේලුන දුම්කොළවලින්ය. මේවායේ රසවත් භාවය සහ සුවඳ වැඩි කිරීමට නොයෙකුත් රසායනික ද්‍රව්‍ය එකතු කරනු ලැබේ. දුම්වැටියක් ගතහොත් ඒ තුළ තිබිය හැකි රසායන ද්‍රව්‍ය දහසකටත් වැඩිය. මේවායින් පිළිකා කාරක ලෙස හැඳින්වියහැකි රසායනික ද්‍රව්‍ය 70ක් පමණ තිබෙන බව සොයාගෙන ඇත. මේවායින් කිහිපයක් නම් නිකොටීන්, හයිඩ්‍රිජන් සයනයිඩ්, ෆෝමැල්ඩිහයිඩ්, ඊයම්, ආසනික්, කාබන් මොනොක්සයිඩ්, බෙන්සීන් යනාදියයි.

සියලුම පිළිකාවලින් 19%ක් පිළිකා ඇති වන්නේ දුම්වැටිය හේතුවෙනි. සියලුම පිළිකාවලින් මිය යන සංඛ්‍යාවෙන් 29% මිය යන්නේ දුම්වැටිය ආශ්‍රිත පිළිකා නිසාය. දුම්වැටියට හෝ සිගරට්වලට ඔබ ඇබ්බැහි වී ඇත්දැයි සොයාගත හැකි ක්‍රමය පහත සඳහන් ප්‍රකාශවලින් අවම වශයෙන් ප්‍රකාශ දෙකක්වත් ඔබට ගැලපේ නම් ඔබ දුම්වැටියට ඇබ්බැහි වූවකු ලෙස සැලකේ.

1. පාලනයක් නොමැතිව දුම්බීම, 2. නතර කරන්න ආසයි ඒත් කරගන්න බෑ, 3. මොනව කරන්න ගියත් ඉස්සරලම හිතට එන්නෙ දුම්වැටිය ගැන, 4. දුම්බීම සමඟ එදිනෙදා වැඩකටයුතු අඩාල වීම. 5. වෙනදා ආශාවෙන් කළ විනෝද වැඩ පසෙකලා දුම්බීමට මුල් තැන දීම. (Ex: වෙනදා බෝල ගැහුවා දැන් එම කාලය තුළ යාළුවන් සමඟ එකතු වී දුම් බීම.) 6. නුපුරැදු ස්ථානවලදී දුම් බීම. (Ex:- බසය තුළ, නිදාගන්න විට) 7. දුම්බීමෙන් ඇති වන කායික සහ මානසික විනාශය දැන දැනම දුම්බීම. 8. දුම්බීම නැවැත් වූ විට දැනෙන අසහනය මඟහැරීමට දුම්බීම. 

දුම්බීමට ඇබ්බැහි විය හැකිද?

ඔව්... අපි බලමු කොහොමද කියලා. ඉතා ප්‍රබල ලෙස ඇබ්බැහි වීමට පුළුවන. මෙහි තිබෙන ප්‍රබල ඇබ්බැහි වීමේ රසායනිකය තමයි නිකොටින්. (Nicotine) නිකොටින්වලට සංවේදී ප්‍රතිග්‍රාහක (Nicotine Acetylcholine receptors) ඇත. මෙම ප්‍රතිග්‍රාහක තිබෙන්නේ ඩෝපමීන් (Dopamine) ශ්‍රාවය කරන ස්නායු සමඟයි. දුම්බොන කෙනෙකුගේ සතුට සහ ඇබ්බැහි වීම දෙකම ඇතිවනුයේ මෙම සතුට ගෙන දෙන රසායනිකයක් වන ඩෝපමීන් නිසයි. දිගටම දුම්බොන කෙනෙකුට දුම්බීම නවතා පැය 24ක් වැනි කාලයක් තුළ පහත සඳහන් අපහසුතා ඇති විය හැකියි.

1. තරහ යාම සහ නොසන්සුන්කම. (Irritability, Frustration and anger)
2. දැඩි ආතතියක් දැනීම. (Anxiety)
3. කල්පනා කිරීමේ හැකියාව අවුල් වීම. (Difficulty Concert rating)
4. ආහාර රුචිය වැඩි වීම. (Increased appetite)
5. මානසික ශක්තිය බිඳ වැටීම. (Depressed Mood)
6. නින්ද නොයාම. (Insomnia)

දුම්වැටියට ඇබ්බැහි වූවෙකුට ප්‍රතිකාර කළ හැකිද?

ඔව්... මෙහිදී ඖෂධ ප්‍රතිකාර වගේම මනෝ චිකිත්සක ප්‍රතිකාර ක්‍රමද භාවිතා කරනවා. දුම්වැටියට ඇබ්බැහි වූවෙකුට කිසිම උදව්වක් නැතිව තම කැමැත්තෙන්ම දුම් බීම නවත්වා ගතහැකි බව සමහර සමීක්ෂණවලින් පෙනීගොස් තිබෙනවා. නමුත් මෙය සාර්ථක ක්‍රමයක් නොවන බවද සංඛ්‍යා ලේඛනවලින් පෙනීගොස් තිබෙනවා. මෙය සාර්ථක කරගෙන ඇත්තේ මෙසේ උත්සාහ කරන අයගෙන් 3%ක සිට 5% පමණ අතර සංඛ්‍යාවකි. මින් වැඩි දෙනෙක් වැඩිම වුණොත් දවස් 8ක් දුම් නොබී සිටීමට සමත් වූවත් නැවත එය පටන්ගෙන තිබෙනවා.

දුම්වැටියට ඇති ආශාව අඩු කිරීමට ඖෂධ ප්‍රතිකාර ක්‍රම කීපයක්ම තිබෙනවා.

1. නිකොටින් ආදේශක භාවිතා කිරීම. (Nicotine – replacement therapy)
2. බියුප්‍රොපියෝන් (Beupropion) සහ වෙරනිසිලීන් (Vareniciline) යන ඖෂධ දෙක භාවිතා කිරීම.

සමීක්ෂණවලට අනුව ඖෂධ භාවිතයෙන් දුම්බීමට ඇති ආශාව අඩු කිරීමේ හැකියාව 20%ක් 30%ක් අතර බව වාර්තා වෙනවා. 

මනෝ චිකිත්සක ප්‍රතිකාර ඉතා සාර්ථක බව පෙනී ගොස් තිබෙනවා. මෙහිදී ප්‍රධාන ප්‍රතිකාර දෙකකි.

1. සිතුවිලි ප්‍රතිකාරය. (C.B.T.)
2. තෑගි දීමෙන් මනස උත්තේජකරන ප්‍රතිකාර. (Contingency management)

සිතුවිලි ප්‍රතිකාර ක්‍රමයේදී දුම්බීමට හිතෙන අවස්ථා මනසින් ඈත් කිරීමේ ක්‍රමවේද, දුම්බීම සමඟ ඇති වන මානසික ගැටලු දෙස විවෘත මනසකින් බැලීමට පුරැදු කිරීම. සිතුවිලි ප්‍රතිකාරය අනුව දුම්බීම යනු පරිසරයෙන් ඉෙගන ගත් හානිකර හැසිරීමකි. මෙහිදී ඇබ්බැහි වූ තැනැත්තාට හානිකර සිතුවිලි හා හැසිරීම් වෙනුවට නිවැරදි හැසිරීම් සහ සිතුවිලි රටාවන්ට පුහුණු කරනු ලැබේ.

සිතුවිලි ප්‍රතිකාරය යොදා ගන්නා ආකාරය පුංචි කතාවක් ඇසුරෙන් බලමු.

ඔහු සුමල්. වයස අවු. 18යි. දවසකට සිගරට් 10කට වඩා බොනවා. ඔහු සිගරට් බොන්න පටන් ගත්තෙ අවු. 17දී. සුමල්ගේ ආදර සම්බන්ධතාවය බිඳ වැටුණු පසු තමයි මේ විදිහට සිගරට් බොන්න පටන් ගත්තෙ. ඔහු මෙහෙම කියනවා. “මගේ girl Friend මට නැති වුණා. මට හුඟාක් දුකයි, පීඩාකාරීකමයි මට වද දෙනකොට මම සිගරට් බොනවා. ඇත්තටම මට එතකොට සහනයක් එනවා. ඒත් ඉතින් ඉස්සර වගේ නෙවෙයි. මගේ මනසටත් ශරීරයටත් හරිම මහන්සියි. පුංචි පඩිපෙළක්වත් නගින්න බෑ. මට ඉක්මනින් හති වැටෙනවා. මගේ යාළුවෝ තමයි මට මේ සිගරට් එක පුරැදු කරේ. එයාලා මට කීවේ ප්‍රශ්නයක් ආවම හිත සැහැල්ලු කරගන්න නම් සිගරට් එකක් බොන්න කියලා.

මෙහි එන සුමල් දැඩි ආතතියකින් සහ පීඩනයකින් සිටින බව හොඳින්ම පෙනෙනවා. මිත්‍යා විශ්වාස සහ ආකල්ප නිසා එම පීඩනය අවම කරගැනීමට දුම්වැටිය හොඳ ක්‍රමවේදයක් ලෙස ඔහු විශ්වාස කරනවා. මෙම විශ්වාසයෙන් සුමල් එළියට ගැනීමට සිතුවිලි ප්‍රතිකාරය යොදාගත් ආකාරය පිළිවෙළින් පිළිවෙළ බලමු.

A. දෙගිඩියාව තුළින් මනස එළියට ගැනීම. දුම්බීමේ වාසි අවාසි සුමල් සමඟ සාකච්ඡා කිරීම. ඔහුට ඒ පිළිබඳ ගැඹුරින් සිතීමට අවස්ථාවක් ලබාදීම. දුම්බීම ආතතිය අවම කිරීමේ ක්‍රමයක් නොවන බව ඔහුට ඒත්තුගැන්වීම.

B. දුම්බීමට ආසාව ඇති කරන අවස්ථා සොයාගෙන ඒවායෙන් මඟ හැරෙන ක්‍රමවලට ඔහු යොමු කිරීම. 

සුමල් බොහෝ විට දුම්බීවේ ඔහුගේ යහළුවන් සමඟයි. එය බොහෝ විට සිදුවූයේ හවස 5ත් 7ත් අතර කාලයේදීය. සුමල් වොලිබෝල්වලට ආශා කළ තරුණයෙකි. දුම්බීමට ආශාව ඇතිවන සවස 6ත් 8ත් අතර කාලය තුළදී වොලිබෝල් කණ්ඩායමක් සාදාගෙන එම ක්‍රීඩාවේ යෙදීමට සැලැස්වීම.

C. ඔහුට නිතර ඇති වන ආතතීන් සොයාගෙන ඒවා කළමනාකරණය කිරීමට මනස පුරැදු කිරීම. මෙහිදී සිතුවිලි දින පොත, තරහ පාලනය කර ගැනීමේ ක්‍රම වේද, මනස සැහැල්ලු කිරීමේ ව්‍යායාම ආදියට ඔහු පුරුදු කිරීම.
D. ආත්ම විශ්වාසය ඇති කිරීම හා අනාගත අරමුණු ගොඩ නැගීම.

ඉතිරි කොටස ලබන සතියට.....

කිරිබත්ගොඩ මූලික රෝහලේ 
මනෝ වෛද්‍ය නයනානන්ද කුමාරනායක

වෙරිකෝස්, නැතිනම් නහර ගැටගැසීම අද බොහෝවිට රූපලාවණ්‍ය ගැටලුවක් ලෙස තරුණ ජනතාව අතර බහුලව ඉස්මතු වන්නකි. නමුත් බොහෝ දෙනා මේ සඳහා යෙදිය හැකි සරල ප්‍රතිකාර මගහැරීම නිසාම අසාධ්‍ය මට්ටමට පත්වෙති. වෙරිකෝස් හටගත් විට සම මතුපිටට ආසන්නව ඇති නහර ඉදිමී ගැටගැසුණු ස්වභාවයක් දැකගත හැකිවේ. මෙය බහුලව පාද, කලවා සහ වළලුකර ආශ්‍රිතව හටගනියි. මෙම තත්ත්වය  සාමාන්‍යයෙන් බරපතළ නොවුවද දියවැඩියාව වැනි අතුරු ආබාධ සමඟ එක්වූ විට ඒ හේතුකොට වෙනත් බරපතළ රෝග සහ ආසාදන හටගත හැකිය. මේ නිසා මුල් අවධියේම කකුල් ඉහළින් තබාගැනීම, ස්ටොකින්ස් පැළඳීම වැනි සරල පහසු චර්යා වෙනසකට යොමුවී මේ රෝගයෙන් වැළකීමට කටයුතු කිරීම යහපත්ය. 

හැදෙන්නෙ  කොහොමද? 

පාදවල ඇති ශිරාවල කපාටවල ඇතිවන දුර්වලතාවය මෙයට ප්‍රධාන හේතුව වේ. එවිට හෘදය දෙසට ගමන් කරන රුධිරය පාදවල එක්රුස් වේ. ඒ ස්ථානවල ලේ රුස් වී පීඩනයක් හටගනියි. නහර ඉදිමුණු ගැටගැසුණු ස්වභාවය එලෙස ඇතිවන පීඩනයේ ප්‍රතිඵලයකි.

හැදෙන්නෙ කාටද? 

බොහෝ වේලාවක් සිටගෙන රැකියාවේ නිරතවන්නන්, තරබාරැ පුද්ගලයන්, ගර්භණී මව්වරැන්, මහළු පුද්ගලයන්, වැරිකෝස් ඉතිහාසයක් සහිත පවුල්වල සාමාජිකයන්.

රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?

තද නිල් පැහැගත් ඉදිමුණු සහ ගැටගැසුණු නහර, සිටගෙන සිටීමෙන් පසු හා ඇවිදීමෙන් පසු (නහර දිගේ) වර්ධනය වන කැක්කුම, පාදවල බර ගතිය, ඉදිමුණු නහර කැසීම.

මේ තත්ත්වයට සාමාන්‍යයෙන් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය නොවුවද එම ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව තුවාල ඇතිනම්, කුඩා සීරීමකින් වුවද රැධිර වහනය වේ නම්, අසාමාන්‍ය ලෙස පාද ඉදිමේ නම්, පපුවේ වේදනාව හෝ හුස්මගැනීමේ අපහසුතාවක් වේ නම් වෛද්‍ය අවවාද ලබාගැනීම අවශ්‍ය වේ.

මේ තත්ත්වය වළක්වාගන්නෙ කෙසේද?

පාද ඔසවා ඉහළින් තබා වාඩිවී සිටීම; දවස නිමාවේ නින්දට පෙර සුළු වේලාවක් මෙසේ සිටීම මුල් අවස්ථාවේදීම රෝගය පාලනයට වැදගත් වේ. දිග මේස්, නැතිනම්  ස්ටොකිංග්ස් (compression stockings) පැළඳීම. බර අඩුකරගැනීම.

මත්පැන් භාවිතයෙන් වැළකීම, ඇඟට හිර ඇඳුම් නොපැළඳීම, වැඩි වේලාවක් සිටගෙන සිටීමෙන් හා එකදිගට වාඩිවී සිටීමෙන් වැළකීම, ඉදිමුණු නහරවලට බෙහෙත් එන්නත් කොට එමගින් ඒවා වසාදැමීම, ලේසර් (Laser) ප්‍රතිකාර; නැතිනම් අවසාන ලෙස  සැත්කම් මගින් අදාළ නහර කොටස් ඉවත් කිරීම දැනට ඇති ප්‍රතිකාරයි.

- Web MD

වැස්ස සහ ගංවතුර සමඟ කෙමෙන් හිස ඔසවන, කලින් කල දිවයින පුරා ව්‍යාප්ත වීමේ අවදානමක් පවතින සහ ආසාදිත වූවන් අතරින් 5 - 10% පමණ ප්‍රමාණයකට මරැකැඳවන රෝගයකි, මීඋණ නොහොත් ලෙප්ටොස්පයිරෝසියාව. එය ශ්‍රී ලංකාව තුළ දැනුම් දිය යුතු අවදානමක් පවතින රෝග අතුරින් මුල්තැන ගත් එකකි. ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ වැඩිම මීඋණ රෝගීන් ප්‍රමාණයක් සහ මරණ ප්‍රමාණයක් සිදුවූ වර්ෂය වශයෙන් 2008 වර්ෂය වාර්තාගත වී තිබේ. එම වසරේ මීඋණ රෝගයට 7406 දෙනෙක් ගොදුරු වී ඇති අතර ඉන් 200ක් පමණ මියගියහ. මේ වනවිටත් පවතින අධික වර්ෂා තත්ත්වය මත මීඋණ රෝගය පැතිරයාමේ අවදානම ඉහළ ගොස් ඇත. එහෙයින් ඒ ගැන දේශය පාඨක ඔබ දැනුවත් කිරීමට සිතුවෙමු. 

වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් (Leptospirosis) ලෙසින් හඳුන්වන මේ රෝගය “ලෙප්ටෝස්පයිරා” නම් ඉතාමත් වේගයෙන් චලනය වන &ස්පයිරොකීටා* වර්ගයේ බැක්ටීරියාවක් මගින් බෝවන රෝගයකි.

මේ කාණ්ඩයට අයත් බැක්ටීරියා ප්‍රභේද දෙසීයක් (200)ක් පමණ අද වනවිට ලෝකය පුරා රටවල් කිහිපයකින්ම හඳුනාගෙන ඇති අතර ශ්‍රී ලංකාවේ ද ප්‍රභේද හයක් සොයාගෙන තිබේ.

මෙම බැක්ටීරියාවෙන් පතුරුවන රෝග තත්ත්වය ලෝකය පුරා වාර්තා වුවද නිවර්තන හා උප නිවර්තන රටවලින් බහුලව රෝගීන් හමුවේ. ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික රෝගයක් වන, ජනවහරේ මීඋණ නමින් හඳුන්වන රෝග තත්ත්වය ද වැළඳෙන්නේ මෙම රෝගකාරකය මගිනි.

රෝග ව්‍යාප්තිය

මෙම රෝගකාරක බැක්ටීරියාව, විශේෂයෙන්ම ගොවිපොළ සතුන්, සුනඛයන්, පූසන්, මීයන්, ඌරැමීයන් හා මුගටියන් ඇතුළු කැලෑබද ක්‍ෂීරපායී සතුන්ගේ වකුගඩුවලින් ස්වාභාවිකව හමුවේ.

මෑතකදී සිදුකළ සමීක්‍ෂණයකට අනුව මීගවයන්ගේ මළ සහ මුත්‍රාවලද මෙම රෝගකාරක විෂබීජය අන්තර්ගතව ඇතිබවට සාධක හමුවී ඇත.

ඒ අනුව රෝගකාරක ලෙප්ටෝස්පයිරා නමැති බැක්ටීරියාව මීයන් හා ගවයන්ගේ මුත්‍රා මගින් ජලයට එක්වීම නිසා මිනිසුන්ට රෝගය ආසාදනය වේ.

එහිදී මෙම බැක්ටීරියාව ප්‍රධාන ලෙසම මිනිස් සිරුරට ඇතුළු වන්නේ පාදවල තිබෙන තුවාල මගිනි. එමෙන්ම එම ජලය මගින් මුහුණ, ඇඟ පත සේදූවිට ඇස් හා මුඛයේ පවතින ශ්ලේෂ්මල පටල මගින්ද ශරීරගත විය හැකිය. බොහෝවිට ගොවියන් වගා කටයුතුවල යෙදී සිටියදී වක්කඩවල තිබෙන ජලය පානය කිරීම නිසා එම ජලයේ බැක්ටීරියාව තිබේ නම් මුඛයේ ශ්ලේෂ්මල පටලය මගින් බැක්ටීරියාව සිරුරට ඇතුළු වීමට ඉඩ තිබේ.
මූලිකවම කුඹුරැ, ඇළ වේලි, පතල් ආශ්‍රිත රුකියා කරන පුද්ගලයන් මෙම රෝගයට ගොදුරැවීමේ අවදානම වැඩිය.

කුඹුරුවල, නියරවල ගුල් සාදාගෙන ජීවත් වන මීයන් අප රටේ ලෙප්ටොස්පයිරෝසිස් රෝගය බෝකරන ප්‍රධානම රෝග වාහකයෝ වෙති. මෙම බැක්ටීරියාව ශරීරගත වීමෙන් පසුව රුධිර සංසරණයට ඇතුළු වී සිරැරෙහි සියලුම අවයව හා පටක ආක‍්‍රමණය කරයි. 

රෝගය වැළැක්වීමට වෛද්‍ය උපදෙස්

මෙම රෝගයට අයත් මූලික ලක්ෂණ පහළ වූ වහාම ඵලදායී ප්‍රතිජීවක භාවිත කොට අප්‍රමාදව ප්‍රතිකාර කිරීම ආරම්භ කළ යුතුය. කිසිවිටෙකත් පරීක්ෂණවල ප්‍රතිඵල ලැබෙන තුරු ප්‍රතිකාර ප්‍රමාද නොකළ යුතුය. ඊට හේතුව රැධිර පරීක්ෂණයෙන් මෙම රෝගය වැළඳී තිබේදැයි හඳුනාගත හැක්කේ රෝග ලක්ෂණ පහළ වී සතියක් පමණ කාලයක් ගතවීමෙන් පසුව වීමයි.

රෝග ලක්ෂණ ඇතිවූ වහාම රෝගීන්ගේ ශරීරයේ තරල හා අයන සමතුලිතතාව පවත්වාගෙන යාමට කටයුතු කළ යුතුය. වකුගඩු අක්‍රියවීමක් සිදුවුවහොත් ඉතා ඉක්මනින්ම කෘත්‍රීමව රුධිරය පිරිසුදු කළ යුතු වේ.

රෝගය පිළිබඳව ලක්ෂණ පහළ වූ වහාම රජයේ රෝහල් වෙත යොමුවීම ඉතා වැදගත්ය.

රෝග ලක්ෂණ

ආසාදිත සතුන්ගේ මුත්‍රා හෝ පටලවලට නිරාවරණය වී දින 7 – 14 ත් අතර මීඋණ රෝග ලක්ෂණ ආරම්භ වේ. නමුත් 90% – 95%ක් පමණ ආසාදන, රෝග ලක්ෂණ මතුනොවන හෝ යන්තමින් උණ මතුවන අවස්ථාය.

රෝගය නියමාකාරයෙන් වර්ධනය වනුයේ අවස්ථා 2කිනි.

මීඋණ පළමු අවධියේදී,

විශේෂිත නොවූ උණ තත්ත්වය, හිසරදය, මාංශපේෂි රුදාව, කෑම අරැචිය, අප්‍රාණික බව, ඉහළ ආලෝකය සහ ඇස් කැක්කුම, වෙව්ලා උණ ගැනීම, ඇස් රතුවීම හා ඇස්වල දියර ගැලීම, අක්මාව හා ප්ලීහාව ඉදිමීම, වසා ග්‍රන්ථි ඉදිමීම හා සමේ ලප ඇතිවීමද විටෙක දැකිය හැක.

දෙවැනි අවධිය ඇතිවනුයේ, මුල් රෝගයෙන් සනීප තත්ත්වයක් ඇතිවී දින කිහිපයකිනි.

එවිට උණ, බෙල්ල තද ගතිය හා කැක්කුම හෝ සමහර රෝගීන්ගේ අක්‍ෂි ස්නායු, මොළය හෝ සුෂුම්නා ප්‍රදාහයන් ඇතිවිය හැක. උදරයේ දකුණු ඉහළ පෙදෙසේ ඇතිවන කැක්කුමද බහුලව ඇතිවිය හැක.

උණ හා අක්මා, වකුගඩු රෝග ඇතිවිට එය විල්ස් සහ - ලක්ෂණය ලෙස හඳුන්වන අතර ඇස් කහ පැහැගැන්වීම එයට ආවේණික ලක්ෂණයකි. උග්‍ර අවස්ථාවේදී වකුගඩු අක්‍රීය වීම, හෘදය අක්‍රීය වීම, පෙනහළුවල ලේ ගැලීම් හෝ රැධිර සංසරණය අක්‍රීයවීම දැකිය හැක.

රෝගය හඳුනාගැනීම/ ප්‍රතිකාර

මෙහි රෝග ලක්ෂණ ඇතැම්විට ඩෙංගු උණ, ඉන්ෆ්ලුවන්සාව, මෙනින්ජි පටල ප්‍රදාහය හා අක්මා ප්‍රදාහය හෙවත් හෙපටයිටීස් වැනි රෝග ලක්ෂණවලට ද සමාන විය හැකිය.

එකවර හටගත් උණ, සීතල, ඇස් රතුවීම, හිසරදය, කොන්ද හා කොන්ද ආශ්‍රිතව මස්පිඬු වේදනාව ඇතිවූ විට සැලකිලිමත් විය යුතුය. මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතිනම්, එමෙන්ම රෝග අවදානම සහිත රුකියා කරන පුද්ගලයකු නම් වහාම ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවිය යුතුය.

මෙම රෝග ලක්ෂණ පහළ වූ විට රෝගීන්ගේ රැධිරයේ ප්‍රතිදේහ පරීක්ෂාව, මුත්‍රා පරීක්ෂණයේ දී ඇල්බියුමින් ප්‍රෝටීන් තිබීම මෙන්ම රුධිර පරීක්ෂණයේදී සුදු රුධිරානු (WBC /DC) වැඩිවීම වෛද්‍යවරැන්ට රෝග නිර්ණයට උපකාරී වේ.

රෝග වැළැක්වීම

මෙම රෝගයෙන් මිදීමට නිසැකවම අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියාමාර්ග රුසක් පවතී.

රෝගය වළක්වාගැනීම සඳහා මිනිස් වාසයට ආසන්න පරිසරය පිරිසුදුව තබාගැනීම අතිශය වැදගත්ය. 

රෝගකාරක විෂබීජ ඇතිවන ස්ථාන හා මාර්ග විනාශ කිරීමට පියවර ගත යුතුය..

ගෙවතු, ක්‍රීඩාපිටි ආදී ළමයින් ක්‍රීඩා කරන ස්ථාන ආසන්නයේ රෝගකාරක විෂබීජය පතුරුවන සතුන් ගැවසීම වැළැක්වීම. 

ගොවිපොළවල හා සත්ත්ව පාලනයේ නියැලෙන පිරිස් අවදානම් කටයුතු ස්ථානවලදී ආරක්ෂිත ඇඳුම් පැළඳීම.

අපවිත්‍ර ජලය ඇතුළු නොවන පරිදි තුවාල ආවරණය කර ගැනීම (විශේෂයෙන් මෙහිදී කුඹුරර ගොවීන් ඉතා සැලකිලිමත් විය යුතුය)

උතුරුවා නිවාගත් ජලය පානය කිරීම.

ගංවතුරෙහි ගමන් කිරීමෙන් වැළකීම ඇතුළු ආරක්ෂිත පියවර අනුගමනය කිරීමට ජනතාව මෙහිදී අවධාරණය කරගත යුතුය.

ප්‍රතිජීවක ඖෂධ

රෝගය වැළැක්වීමට කුඹුරු ගොවීන් සඳහා කුඹුරට බැසීමට පෙර භාවිත කිරීමට සුදුසු යැයි වෛද්‍යවරුන් විසින් අනුමත කරන ලද ප්‍රතිජීවක ඖෂධයක් වශයෙන් සැලකෙන ඩොක්සිසයික්ලින් (Doxycycline) නම් ඖෂධය වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව ලබාදීමට පියවර ගෙන තිබේ. එමගින් මෙම රෝගකාරක බැක්ටීරියාවට එරෙහිව ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තීකරණයක් ඇතිකරනු ලබයි.

ප්‍රදේශයේ සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාලය හෝ මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරයාගෙන් මෙම ඖෂධය ගොවීන් වෙත නොමිලේ ලබාදීමට පියවර ගෙන ඇතිබව වසංගත රෝග විද්‍යා අංශය පවසයි.

මෙම ඖෂධය වුවද ලබාගැනීමේදී අනිවාර්යයෙන්ම වෛද්‍ය උපදෙස් මත පමණක් භාවිත කළ යුතුමය !  

 සුගත්