ඩෙංගු රෝගය වරින් වර හිස ඔසවන හා විශාල පෙරළියක් සිදුකරන රෝග තත්ත්වයකි. මීට වසර දහස් ගණනකට පමණ පෙර බිහිවූ ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක්‍රමයේ ජ්වර රෝගය පිළිබඳ සඳහන් වේ. එහි විවිධ වූ ප්‍රභේද විස්තර කර ඇත. ඒ යටතේ ආගන්තුක ජ්වර “විෂම ජ්වර” ලෙස දක්වා ඇත්තේ ආගන්තුක හේතූන් නිසා නැතහොත් විෂ බීජ නිසා ඇතිවන උණ රෝග පිළිබඳවයි. එමෙන්ම අසාධ්‍ය ජ්වර රෝග පිළිබඳව ද පුරාණ පොතපතේ සඳහන් වේ.

වර්තමානයේ දී මාරාන්තික ඩෙංගු උණ රෝගය වසංගතයක් ලෙස පැතිරමින් පවතී. මෙම රෝග තත්ත්වය හටගන්නා ආකාරය හා වළක්වා ගැනීම පිළිබඳ නිසි අවබෝධය ලබාගැනීම අත්‍යාවශ්‍යයි. මන්ද එමගින් මෙම කලින් කලට හිස ඔසවන ව්‍යසනය යම්තාක්දුරට පාලනය කරගත හැකි බැවිනි. මෙය අප සියලු දෙනාගේම වගකීමක් ලෙස සැලකිය යුතුය. එබැවින් රෝගය වැළඳීමට පෙර එයින් ආරක්ෂා වන්නේ කෙසේ දැයි මනා අවබෝධයක් ලබාගත යුතුය. ඒ අනුව ක්‍රියාකළ යුතුය.

ඩෙංගු උණ රෝගය වෛරසයක් මගින් ඇතිකරනු ලබන රෝගයකි. ඩෙංගු රෝගය ඇතිකරන වෛරසය “ඊඩ්ස්” වර්ගයේ ගෑනු මදුරැවන් මගින් පතුරුවයි. 

මෙසේ වෛරසය ගෙන එන වාහකයන් ලෙස මදුරු විශේෂ දෙකක් වන Aedes aegypti සහ Aedes albopictus යන මදුරු විශේෂ දෙක දක්වයි.

ඩෙංගු වෛරසය ශරීරගතවූ විට බොහෝවිට රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන අතර රෝග ලක්ෂණ මතුවුවහොත්, සාමාන්‍ය සුළු උණ තත්ත්වය, ඩෙංගු උණ, ඩෙංගු රක්තපාත, අසාමාන්‍ය ඩෙංගු උණ යන අවස්ථාවලට වර්ධනය වියහැකිය. සාමාන්‍ය ඩෙංගු උණ රෝගීන්ට සාංකූලතා ඇතිවීමේ අවදානම අවම වෙයි. ඩෙංගු රක්තපාත උණ සහ අසාමාන්‍ය ඩෙංගු උණ වැනි අවදානම් අවස්ථාවලට පත්වන රෝගීන්ගෙන් සුළු පිරිසකට වකුගඩු හා අක්මාව අකර්මණ්‍ය වීම, මොළයට සිදුවන බලපෑම් වැනි සාංකූලතා ඇතිවී මරණය පවා සිදුවිය හැකිය. පමා නොවී ප්‍රතිකාරවලට යොමුවීමෙන් මෙවැනි තත්ත්වයන් අවම කරගත හැක.

ඩෙංගු වාහක මදුරුවා වැඩි වශයෙන් උදෑසන හා සන්ධ්‍යා කාලයේ සැරිසරන බව පැවසුව ද නවතම සොයාගැනීම් අනුව දවසේ ඕනෑම කාලයක ගැවසිය හැකි බව සොයාගෙන ඇත.

දෂ්ඨයෙන් පසුව වෛරසය රෝගියාගේ ශරීරය තුළ වර්ධනය වන අතර එම කාලය තුළ කිසිම රෝග ලක්ෂණයක් නොපෙන්වයි. දින 3-4කට පසුව උණ අවධිය ඇති වන අතර එය දින 2ත් 10ත් අතර කාලයක් පවතී. මේ කාලය තුළ මදුරැවකු දෂ්ඨ කළහොත් වෛරසය මදුරැවා තුළට ඇතුල්වන අතර එමගින් වෙනත් පුද්ගලයන් තුළට වෛරසය ඇතුල් වී රෝගය පැතිරිය හැක.

උණ පවතින මුල් අවස්ථාවලදී වෙහෙසකර කටයුතුවලින් බැහැර වී හොඳින් විවේකය ලබාගැනීම, තැම්බූ සහලින් සාදන ලද ලුණු කැඳ (අඩු ලුණු), බාර්ලි තැම්බූ වතුර, පත්පාඩගම්, කොත්තමල්ලී, රසකිඳ තැම්බූ වතුර ආදී පාන වශයෙන් ලබාදිය හැකිය. දින තුනකට වඩා උණ තත්ත්වයක් පවතී නම් වහාම රජයේ රෝහලක් වෙත යොමුවිය යුතුය.

සැහැල්ලු පෝෂ්‍යදායි ආහාර වේලක් ලබාදීමත්, ආහාර ලබාදීමේදී රතු, දුඹුරැ පැහැ ආහාර හා දියර වර්ග දීමෙන් වැළකිය යුතුය. උණ සමඟ හිසරදය හා ඇස් යට වේදනාව, මස් පිඬු හා සන්ධි වේදනාව, ඔක්කාරය හා වමනය, සමෙහි රතු පැහැ ලප හටගැනීම, රැධිර වහනයක් ඇත්නම් ඩෙංගු උණ රෝගය ලෙස සැක කළහැකි බැවින් සුදුසුකම් ලත් වෛද්‍යවරයකු හමුවීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.

ගර්භනී මව්වරුන්, අවුරුදු එකකට අඩු දරුවන්, නිදන්ගත රෝග සහ පුද්ගලයින් වැඩිහිටි පුද්ගලයන් පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමුකළ යුතුය.

ඩෙංගු වළක්වා ගැනීමේදී ඩෙංගු මදුරුවන් බෝවන ස්ථාන විනාශ කිරීම හා මදුරු දෂ්ඨයෙන් වැළකීම පිළිබඳව අවධානය යොමු කළ යුතුය. 

මිනිස් ක්‍රියාකාරකම්වලින් ඇතිවන ඉවතලන ප්ලාස්ටික්, මැටි හා ලෝහ බඳුන්, විසිතුරු මල් බඳුන්, බැරල්, කුරුළු නාන තටාක, වතුර ටැංකි, ශීතකරණ තැටි, ඉවතලන ටයර්, වියළි පොල් කෝම්බ හා වැහිපිහිලි වැනි ජලය රුඳෙන ස්ථානවල මෙම මදුරැවන් බිත්තර දමයි. අන්නාසි පත්‍ර වැනි ජලය රුඳෙන පත්‍ර මතද මදුරැවා බිත්තර දමයි. මේ නිසා මෙවැනි විනාශ කිරීම් අප සැමගේ වගකීමයි. නිරන්තරයෙන්ම සතියකට වරක් හෝ ගේ තුළ සහ ගෙවත්ත හොඳින් පරීක්ෂා කර මදුරුවන් බෝ වියහැකි ස්ථාන ඉවත් කළ යුතුය.

ඩෙංගු මදුරු පළවාහැරීම සඳහා විවිධ ක්‍රම සිදුකළ හැක. ආයුර්වේදයට අනුව ඖෂධීය දුම, ආලේපන, තෛල වර්ග හා ඖෂධ ශාක වැවීම මගින් මදුරැවන් විනාශ කළහැක.

• මදුරුතලා කොළ, වදකහ අල/ පත්‍ර, කජු ලෙලි යන සියල්ල වියළා කුඩු කර දුම් ඇල්ලීම කළ හැක.

• කොහොඹ කොළ, දුම්මල, කුරුඳු කොළ වියළා කුඩුකර දුම් ඇල්ලීම.

• පැඟිරි තෙල්, කුරැඳු තෙල්, නිවස තුළට ඉසීම.

• අප භාවිතා කරන ඇඳුම්වල පැඟිරි තෙල් ආලේප කිරීම.

• මදුරු තලා, කොහොඹ, දාස්පෙතියා වැනි ශාක වැවීම ද කළහැකිය.

මෙවැනි දේ කිරීම මගින් ඩෙංගු මදුරුවාගෙන් ජීවිතය බේරාගැනීමට හැකියාව පවතී.

කුමුදුනී ද සිල්වා
ආයුර්වේද වෛද්‍ය 
B.A.M.S (කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය)
සෙත්සුව ආයුර්වේද රෝහල

විවාහ වූ සෑම කාන්තාවකගේම ඊළඟ බලාපොරොත්තුව දරු සුරතල් බැලීමය. එනම් මව් පදවියට උරැමකම් කීමය. නමුත් විවාහ වුවද මව් පදවිය උරැම නොවුණු, ඒ පිළිබඳව වසර ගණනාවක් තිස්සේ සිතින් අසීමිතව දුක්වන කාන්තාවෝ අප සමාජයේ එමටය. නවීන විද්‍යාව දියුණුවීමත් සමඟ බොහෝ ක්‍රම මගින් දරැවන් පිළිබඳව පැවති සිහින සැබෑකරගන්නට හැකිවුවද එවැනි ක්‍රම මගින්ද දරැ සුරතල් බැලීමට නොහැකිව ළතවන කාන්තාවෝ අප සමාජයේ කෙතෙකුත් සිටිති.

ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව මව් පදවිය හීනයක්ව තිබුණු කාන්තාවන්ට එය සැබෑකරගැනීමට ඉතා සාර්ථක ක්‍රම පවතී. දරුවෙක් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින කෙනකු ප්‍රධාන වශයෙන් කරුණු කිහිපයක් පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය.
දරැවකු බලාපොරොත්තු වන කාන්තාව පමණක් නොව පිරිමියාද තම නිරෝගී බව පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය. ඔබ ඇතැම්විට නොදැන සිටිනවා වන්නට හැක. වඳ කාන්තාවක් යැයි සමාජයේ වැඩි වශයෙන් හංවඩු ගැසුවද වඳ පිරිමි පාර්ශ්වයද සමාජයේ ජීවත් වෙති. නමුත් බොහෝවිට සමාජයෙන් චෝදනා ලබන්නේ කාන්තාව පමණි.

දරුවකු බලාපොරොත්තු වන කාන්තාවක් දැනගත යුතුම දේ:

බොහෝ කාන්තාවෝ ආහාර පාලනයක් සිදුනොකරති. මේ නිසා අධික තරබාරුකම නිසා විවිධ රෝගාබාධවලට මුහුණදෙති. මේ නිසා ඔබත් දරුවන් බලාපොරොත්තු වන කාන්තාවක් නම් ආහාර පාලනය මෙන්ම ශරීර පාලනය පිළිබඳවද සැලකිලිමත් වීම ඉතා වැදගත් වේ. ශරීරයේ උසට සරිලන බරක් පැවතිය යුතුය. කාන්තාවන්ගේ සිරුරේ පවතින හෝමෝනවල තත්ත්වය අනුවද දරුපල අහිමිවීමට පුළුවන. මේ නිසා එවැනි අවස්ථාවලදී රුධිර පරීක්ෂාවක් මගින් මෙන්ම හෝමෝන පරීක්ෂාවකින්ද ශරීරයේ පවතින වෙනස්කම් සොයාගත හැක. කාන්තාවන්ගේ හෝමෝනවල විවිධ වෙනස්කම් ඇතිවීමට මූලික හේතුවක් ලෙස ආතතිය හැඳින්විය හැක.

හෝමෝනවල වෙනස්කම් මෙන්ම ඔසප්වීමේ යම් යම් වෙනස්කම්ද දරුපල අහිමිවීමට හේතුවිය හැක. මේ නිසා ඔසප් චක්‍රයේ යම් වෙනස්කමක් ඇත්නම් වහාම ඒ සම්බන්ධව සුදුසුකම්ලත් වෛද්‍යවරයකු මුණගැසී අවශ්‍ය උපදෙස් සහ ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමට වගබලාගත යුතුය. එමෙන්ම බොහෝ කාන්තාවෝ විවාහ වී අවුරුද්දක් දෙකක් ගතවුවද දරුවකු පිළිසිඳ නොමැති විට පසුවන්නේ දැඩි හිත් වේදනාවෙනි. මෙම ආතතිය මෙන්ම හිතේ ඇතිවන අධික කෝපය, තරහව වැනි හේතුද දරුවකු පිළිසිඳගැනීම ප්‍රමාද කිරීමට හේතුවක් වේ. එමෙන්ම හිතූමතේට ඖෂධ ලබා නොගන්න. තව කෙනකු පැවසූ පමණින් වෙළෙඳපොළේ ඇති රූපවාහිනී වෙළෙඳ දැන්වීම්වලට රැවටී හිතුමතේට ඖෂධ හා වෛද්‍ය අනුමැතියකින් තොරව ප්‍රතිකාර ගැනීම භයානකය. සැමවිටම ධනාත්මක සිතුවිලි හිතේ ඇතිකරගන්න.

පිරිමියකු විසින් දැනගත යුතුම දේ:

දරුවකු බලාපොරොත්තු වන යුවළකගේ පිරිමි පාර්ශ්වයේ නිවැරදි ගුණාත්මක තත්ත්වයෙන් යුක්ත ශුක්‍රාණු තිබිය යුතුය. විශේෂයෙන්ම නිතරම කේන්ති යන, අලසකමින් යුත්, නිදිමත ගතිය නිතරම ඇති පිරිමින්ගේ ශුක්‍රාණු නිපදවීමට කාලයක් ගතවේ. නිපදවන ශුක්‍රාණුවල ගුණාත්මකභාවය තීරණය වන්නේ ශුක්‍රාණු පිටවීමෙන් පසුවය. දිනපතා සම්බන්ධ වීමෙන් ශුක්‍රාණුවල ගුණාත්මකභාවයේ යම් අඩුවීමක් ඇතිවිය හැක.

මීට අමතරව කාන්තාවක් ඔසප්වීම සිදුවී දරුවකු බලාපොරොත්තුවෙන් සරු ඩිම්බයක් මුදාහරිනු ලබන කාලය ඍතු කාලය ලෙසින් හඳුන්වයි. මෙය කෙනකුගේ සරු කාලය ලෙසද හැඳින්විය හැක. දින විසි අටකට වරක් ඔසප් වීමක් වන කාන්තාවක් නම් ඇයගේ සරු කාලය ලෙස හැඳින්වෙන්නේ ඔසප් දිනයේ පළමු දිනයෙන් පසුව එළඹෙන දාහතර වැනි දිනයයි. ඔසප් වීමේදී දින වෙනස් වන කාන්තාවන්ගේ මෙම තත්ත්වය වෙනස් විය හැක. එවැනි කාන්තාවක් තමන්ගේ සරු කාලය පිළිබඳව තීරණය කළ යුතු වන්නේ තමන්ගේ අවසාන ඔසප් වීමේ දින සිට දින දාහතරක් ඉදිරියට ගණනය කිරීමෙනි.

එමෙන්ම බොහෝ කාන්තාවන් තුළ දැකිය හැකි නමුත් වෛද්‍යවරයකු මුණගැසී ඒ සඳහා උපදෙස් හා ප්‍රතිකාර ගැනීමට අකමැති රෝගයක් ලෙසින් සුද යාම හැඳින්විය හැක. සුද යාම වැනි දිලීර වර්ග ආසාදනයක් තුළින්ද දරුවකු පිළිසිඳ ගැනීමට බාධා ඇති කරයි.

වර්තමානයේදී බොහෝ කාන්තාවන්ට පොදු වැසිකිළි භාවිත කිරීමට සිදුවේ. මේ නිසා බැක්ටීරියා හා දිලීර ඉතා ඉක්මනින් යෝනි මාර්ගය තුළට ඇතුළු වීමේ අවදානම පවතී. කාන්තාවන්ගේ ප්‍රජනන ඉන්ද්‍රිය පද්ධතිය පිහිටා ඇත්තේ විෂබීජවලට ඉතා ඉක්මනින් ඇතුළු විය හැකි ආකාරයෙනි. යෝනි මාර්ගය අභ්‍යන්තරයට නෙරා තිබීමත්, පැලෝපීය නාලය, ගර්භාෂය, ඩිම්භ කෝෂ ඒ අසලින්ම පිහිටා තිබීමත් මුත්‍රාශයට බොහෝ සමීපව යෝනි මාර්ගය හා ගුද මාර්ගය පිහිටා තිබීමත් නිසා මේ තත්ත්වය ඇතිවිය හැක.

ගර්භාෂයේ ගෙඩි ඇතිවීමද දරුවන් පිළිසිඳ ගැනීමට ප්‍රබලව බලපෑම් කරයි. මේ නිසා ඒ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වීම ඉතා වැදගත් වේ.

පුරුෂයන්ද අණ්ඩකෝෂ සහ ශිෂ්ණය පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය. කුඩා කාලයේදී එහි යම් දෙයක් තදින් වැදීම, කම්මුල්ගාය වැනි රෝග අවස්ථාවලදීද, අණ්ඩකෝෂ විශාල වූ අයට මෙන්ම කුඩා වූ අයටද දරුවකු පිළිබඳව බලාපොරොත්තු බිඳ දැමීමට සිදුවේ. මේ නිසා මෙවැනි රෝග ඇතිවිට ඒ සම්බන්ධව සුදුසුකම්ලත් වෛද්‍යවරයකු මුණගැසී අවශ්‍ය උපදෙස් හා ප්‍රතිකාර ලබාගන්න.

කාන්තා රෝග පිළිබඳ 
ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය
විශේෂඥ වෛද්‍ය 
දයානි සිරිවර්ධන

රට වටේම මුහුදක් තිබුණත් අපේ රටේ මත්ස්‍ය නැත්නම් මාළු සම්පත ගැන තිබෙන දැනුම අඩුයි. ඒක නිසා ගොඩක් දෙනෙක් මාළු කෑමට දක්වන්නේ මැලිකමක්.

හැම වර්ගයකම මාළු ඔබේ ශරීරයට හිතකරයි. නිතරම කන කෑමවල නැති ගොඩක් පෝෂක ද්‍රව්‍ය මාළුවල තියනවා. ඉතාම ඉස්තරම් ප්‍රෝටීන් (high quality protein), අයඩින්, විටමින් සහ ඛනිජ ලවන වර්ග මාළුවල යහමින් අඩංගුයි. මේද අඩංගු මාළු වර්ග වැඩියෙන්ම ගුණ මාළු වර්ග ලෙස පරීක්ෂණවලින් තහවුරැ වෙලා තියනවා.

යහපත් මේද සහිත පෝෂක ද්‍රව්‍යවලින් අනූන ලෙස සලකන්නේ සැමන් ට්‍රවුට් ටූනා මැකරල් වැනි මාළු වර්ගයි. ඒවායේ ඇති මේදයේ දියවන විටමින් D කියන්නේ ලංකාවේ බොහෝ දෙනකුට අඩුවෙන් ලැබෙන විටමින් වර්ගයක්. ශරීරයේ හෝර්මෝන ශ්‍රාවය නිසි ලෙස කරගෙන යන්න මේ විටමින් එක ගොඩක් උදවු වෙනවා.

මේද අධික මාළුවල තිබෙන තවත් වටිනා පෝෂකයක් තමයි Omega 3 මේද අම්ලය කියන්නේ.

omega – 3 වැදගත් ඇයි 

ශරීරය සහ මොළය නිසි ලෙස ක්‍රියා කරන්නට omega – 3 ඉතාම වැදගත් වෙනවා.

ලෙඩ රෝග ගොඩක් වළක්වන්නත් උදවු වෙනවා. ලෝකයේ වැඩියෙන්ම අකල් මරණවලට හේතු වෙන්නේ හදවත් අබාධ. සතියකට තුන් පාරක් විතර මාළු කනවා නම් හදවත් අබාධ ඇති වීමේ අවධානම ගොඩක් අඩු වෙනවා.

මාළුවල බහුලව අඩංගු omega 3 සහ DHA (docosahexaenoic acid) දරැවන්ගේ මොළය සහ ඇස වර්ධනයට උදව් වෙනවා. ඒක නිසා මාළු සතියකට කීප වරක් ආහාරයට ගැනීම ඉතාම වැදගත්. වයසින් වියපත් වීමත් සමඟ මොළයේ මතකය, ඉන්ද්‍රියන් පාලනය සහ කථනය වැනි ක්‍රියාවන් අඩපණ වෙනවා. බොහෝ අධ්‍යයනයන්ට අනුව වැඩිපුර මාළු ආහාරයට ගන්නා පුද්ගලයන්ගේ වයසට යාම සමඟ ඇතිවන Alzheimer’s disease වැනි අබාධ අවමයි. මානසික අවපීඩනය නැත්නම් depression සමනය කරන්නත් හේතු වෙනවා. මාළු, මොලයේ නිසි ක්‍රියාකාරීත්වය ඇතිකර සතුට වැඩිවන හෝර්මෝන ශ්‍රාවය කිරීමට දායක වෙනවා. වයසට යන විට ඇති වන අක්ෂි අබාධ සාර්ථකව වළක්වන බවද සායනිකව තහවුරු වී ඇත.

 Medi  news

ළමා අපයෝජනය පිළිබඳව අපි තවදුරටත් ගැඹුරින් සොයා බලමු. ජාතික ළමා රක්ෂණ අධිකාරියේ වාර්තාවන් සහ සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව 2014දී දරුවන් 10315ක්ද, 2015දී දරුවන් 10732ක්ද, 2016දී දරුවන් 10000ක් ද අපයෝජනයට ලක්වී ඇත. මින් වැඩිම දරුවන් සංඛ්‍යාවක් වාර්තා වී ඇත්තේ කොළඹ, ගම්පහ, ගාල්ල, කළුතර, රත්නපුර සහ අනුරාධපුර යන දිස්ත්‍රික්කවලිනි.

කුඩා කල දරුවකු අපයෝජනය වීම නිසා ඔවුන් නොයෙකුත් මානසික රෝගවලට ගොදුරු වන බව පසුගිය ලිපියෙන් අප සොයාබලන ලදී. එසේ ගොදුරු විය හැකි මානසික රෝගී තත්ත්වයන් සහ ගැටලු නම් මානසික අවපීඩනය, මානසික ආතතිය, සමාජ භීතිකාව, ප්‍රචණ්ඩකාරී හැසිරීම, අධ්‍යාපනය බිඳ වැටීම සහ නොයෙකුත් පෞරැෂ භින්නතාවයන්ට ගොදුරු වීමයි. කුඩා කල අපයෝජනයට ලක්වන දරුවන්ගෙන් 80%ක් අවු. 21 වන විට කිසියම් ‍හෝ මානසික රෝගී තත්ත්වයකට ගොදුරු විය හැකි බව සමීක්ෂණවලින් තහවුරු වී ඇත.

මානසික, ශාරීරික හෝ ලිංගික අපයෝජනයට ලක්වන දරුවකු මෙසේ නොයෙකුත් පෞරුෂ ගැටලුවලට ගොදුරු වන්නේ ඇයිදැයි අපි තව දුරටත් සොයා බලමු. 

බොහෝ ජාත්‍යන්තර සමීක්ෂණවලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ අපයෝජනයට ලක්වන දරුවන්ගෙන් වාර්තා වන්නේ 10%ක් පමණ සංඛ්‍යාවක් බවයි. එනම් 90%ක් දරුවන් නොයෙකුත් ආකාරයට අපයෝජනය වී එය කාලයේ වැලිතලාව මත වැළලී යන බවයි. මීට හේතුව බොහෝ දෙනා තුළ ඇති විශ්වාස, ආකල්ප සහ බයයි. ලිංගිකව අපයෝජනයට ලක්වන දරුවකු ගැන බලමු. දෙමාපියන් බොහෝ විට මේ සිද්ධි පැමිණිලි ලෙස ඉදිරිපත් කරනුයේ පොලීසියටය. පොලීසිය තුළින් කරන විභාගයකදී මෙය මුළු ගමම දැනගනී. ඉන්පසු මෙම දරුවා ලිංගික අතවරයට පත්වූවකු ලෙස හංවඩු ගැසේ. මෙය එම දෙමාපියන්ට සහ දරැවාට දැඩි මානසික පීඩනයකි. ඒ සමඟම මෙම සිද්ධිය උසාවියක නඩු මගට ගියවිට දරුවා තවත් පීඩනයට ලක්වේ. ලිංගික අතවරයට ලක්වීමෙන් ඇතිවුණු පීඩනයට අමතරව සමාජය තුළින් ඇතිවන මෙම පීඩනය ද හේතු කොට ගෙන එම දරැවා සැබැවින්ම මානසික රෝගී තත්ත්වයකට ගොදුරු විය හැකිය. මෙවැනි අත්දැකීමකට ගොදුරු වූ එක් දරුවකුගේ පුංචි කතාවක් අධ්‍යයනය කර බලමු. අපි ඇයට උපුලි කියමු.

උපුලිගේ වයස අවු. 14යි. උපුලි 5 ශිෂ්‍යත්වය සමත් වී මාතර ප්‍රදේශයේ කුඩා පාසලක සිට කොළඹට  පැමිණ ප්‍රධාන පාසලකට ඇතුළු වී ඉතා හොඳින් අධ්‍යාපන කටයුතු කරමින් සතුටින් සිටි දැරියකි. කොළඹදී නැවතී සිටියේ ඇගේ පුංචි අම්මාගේ ගෙදරය. පුංචි අම්මාට ද දරුවන් දෙදෙනෙක් සිටියාය. ඔවුන් දෙදෙනා සමඟ ද උපුලි හිතවත්කමින් කෙළි කවටකමින් කාලය ගෙව්වාය. පුංචි අම්මා මේ අතර ඇයව ළඟම පිහිටි අමතර පංතියකට යොමු කළේ ඉංග්‍රී ඉගෙනගැනීමටය. මෙසේ පංතියට ටික කලක් යනවිට ඇයගේ හැසිරීම ද වෙනස් විය. මට තවත් ඉංග්‍රීසි පංතියට යන්න බෑ. කියා ඇය ඇඬුවාය. ඇයට නිතරම හිසේ කැක්කුමක් ද ඇතිවිය. නිතර තරහා යාමට පටන්ගත් උපුලී සමාජ ආශ්‍රය ද අඩු වී නිතරම කාමරයට වී කාලය ගත කළේය. පුංචි අම්මාගේ දරු දෙදෙනා සමඟ සෙල්ලම් කිරීම ද අඩු විය. කෑමට ඇති ආශාව මෙන්ම නින්ද යාමද අඩු විය. අවසාන වාර විභාගයේදී විෂයයන්ට ඉතා අඩු ලකුණු ලබාගෙන තිබුණි. උපුලිගේ මෙම වෙනස්වීම පිළිබඳව පුංචි අම්මා පුදුමයට පත් විය. ඉතා සතුටින් හොඳින් ඉගෙනගනිමින් සිටි මේ දරැවාට කුමක් සිදු වුණිදැයි සිතා අතිශයින්ම දුක් විය. මෙසේ මාස කීපයක් ගෙවී යනවිට උපුලි ඉංග්‍රීසි පන්ති ගිය ගුරුවරයාගේ බිරිඳ පුංචි අම්මාට කියූ කතාවෙන් ඇය පුදුමයට මෙන්ම කලබලයට පත්විය. එම ගුරැවරයාගේ බිරිඳ පවසා ඇත්තේ තවත් උපුලිව ඉංග්‍රීසි පන්තියට නොයවන ලෙසත් ඇගේ සැමියා නොයෙකුත් ලිංගික පින්තූර පරිගණකය ආශ්‍රයෙන් උපුලිට පෙන්වන බව ඇය දෑසින් දුටු බවත් තවත් දිනක් ඇය හදිසියේම පන්ති කාමරයට යනවිට තම සැමියා උපුලිගේ පියයුරු මෙන්ම රහස් ප්‍රදේශය ද අල්ලමින් සිටින බවත්ය. මින් අතිශයින්ම කලබලයට පත් උපුලිගේ පුංචි අම්මා ළඟම පොලීසියට ගොස් පැමිණිලි කළාය. ඉන්පසු පොලීසිය උපුලිගෙන් ද කටඋත්තර ලබාගෙන ඉංග්‍රීසි ගුරුවරයා අත්අඩංගුවට ගත්තේය. මෙම සිද්ධිය උපුලිගේ නෑදෑයන් අතර මෙන්ම ඉගෙනගන්නා පාසැල අතර ද පැතිර ගියේය. ඉංග්‍රීසි ගුරුවරයාගේ ලිංගික අතවරය නිසා පීඩනයට පත්ව සිටි මේ දරුවාගේ පීඩනය තවත් වැඩි වී මානසික අවපීඩන තත්ත්වයට ගොදුරු වී ජීවිතය ද එපා වී ජීවිතය නැති කරගැනීමට තැත් කර රෝහල්ගත වීමට සිදුවූයේ අධිකරණ ක්‍රියාදාමය සිදුවන අතරතුරය.

මෙම සිද්ධිය අධ්‍යයනය කිරීමේදී අපට පෙනෙන්නේ මෙම පුංචි දරුවා එක් වරක් ලිංගික අතවරයටත් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගයට බැසීම නිසා දෙවැනි වරත් දැඩි මානසික අපයෝජනයට භාජනය වී ඇති බවය. මෙය අපේ රටේ සාමාන්‍යයෙන් ලිංගික අපයෝජනයට පත්වන දරැවකු අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගයට යොමු වනවිට ලබන අභාග්‍යයකි.

දරුවකු මානසික, ශාරීරික හෝ විශේෂයෙන් ලිංගික අපයෝජනයකදී ඔවුන්ගේ වේගයෙන් වර්ධනය වෙමින් පවතින මොළයේ ස්නායු පද්ධතියට හානි වන බව අති සියුම් ස්කෑන් පරීක්ෂණවලින් තහවුරු වී ඇත. මෙම සොයා ගැනීම් සඳහා ප්‍රධාන ස්කෑන් පරීක්ෂණ වර්ග තුනක් භාවිතා කරනු ලැබේ.

1. F.M.R.I - මෙම ස්කෑන් පරීක්ෂණයේදී මොළය තුළ රැධිරයේ ඔක්සිජන් සහ රැධිර ගමනාගමනය වෙනස් වන ආකාරය සියුම් ලෙස සොයාගත හැකිය.

2. D.T.I - මෙම ස්කෑන් පරීක්ෂණයේදී ස්නායු පද්ධතියේ සිදුවන නොයෙකුත් ව්‍යූහාත්මක වෙනස්කම් මැන බැලිය හැක.

3. E.R.P - මෙම ස්නායු පරීක්ෂනයේදී මොළය තුළ ස්නායු පද්ධතිය තුළ ඇතිවන නොයෙකුත් විද්‍යුත් ධාරාවන් මැන බැලිය හැක. එමෙන්ම පුද්ගලයකුගේ බුද්ධිමය පරිමාවන් ද මැන බැලිය හැක.

අපයෝජනයට ලත්වන දරුවකුගේ මොළය තුළ සිදුවන වෙනස්කම්

1. හිපොකැම්පස් කියන්නේ (Hippocampus) අපගේ මතක ධාරාවන් ගබඩා කරන සහ ඒවා පාලනය කරන මොළය තුළ ගැඹුරින් පිහිටා ඇති ඉතා කුඩා සංවේදී ඉන්ද්‍රියකි. F.M.R.I ස්කෑන් පරීක්ෂණවලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ කුඩා කාලයේ අපයෝජනයට ලක්වන දරැවන් යම් දිනෙක වැඩිහිටියන් බවට පත් වූ විට මෙම හිපොකැම්පස් නැමති මධ්‍යස්ථානයේ පරිමාව අඩු වී එහි ක්‍රියාකාරීත්වය අඩුවීම නිසා මතක ශක්තිය සහ කල්පනා ශක්තිය අඩු වී නොයෙකුත් බුද්ධියේ ගැටලු ඇතිවන බවයි.

2. ඇමිග්ඩෙලා (Amygdala) කියන්නේ අප මොළයේ ඉතා ගැඹුරින් පිහිටි ඉතා කුඩා ඉන්ද්‍රියයක්. අපගේ භය, හැඟීම් පාලනය කිරීමට මෙම ඉන්ද්‍රිය අතිශයින් උපයෝගී වෙනවා. ළමා කාලයේ අපයෝජනයට ලක්වන දරුවන්ගේ මෙම ඉන්ද්‍රයේ ක්‍රියාකාරිත්වය වැඩි වී ක්ෂණිකව භයට පත්වන කලබලයට පත්වන හැඟීම් පාලනය කර ගැනීමට නොහැකි දරුවන් හෝ වැඩිහිටියන් බවට පත්වන බව සමීක්ෂණවලින් තහවුරු කර තිබේ.

3. අපගේ මොළයේ පූර්ව මස්තිශ්කයේ (නළලට ආසන්නයේ ඇති ලලාටකණ්ඩිකාව (prefrontal cortex) අපගේ මොළයේ විධායකය හෙවත් බුද්ධිමය කොටස ලෙස සොයාගෙන තිබේ. තීරණ ගැනීමට, ප්‍රශ්න විසඳාලීමට, හැඟීම් පාලනයට අවශ්‍ය ස්නායු පරිපථ මෙම ඉන්ද්‍රිය තුළ නිර්මාණය වන බව ස්කෑන් පරීක්ෂණවලින් තහවුරු වී තිබෙනවා. වෛද්‍ය විශේෂඥයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ කුඩා කල අපයෝජනයට පත්වන දරැවන්ගේ මෙම මධ්‍යස්ථානයේ පරිමාව අඩු වී බුද්ධිමත් හැකියාවන් හීන වී නොයෙකුත් පෞරැෂ ගැටලු ඇතිවිය හැකි බවය.

4. කෝපස් කැලෝසම් (Corpus Collosum) යනු මස්තිෂ්කයේ දකුණ සහ වම සම්බන්ධ කරන ස්නායු මධ්‍යස්ථානයයි. මොළයේ දකුණ සහ වම එකිනෙකට සම්බන්ධ කරමින් (හැඟීම්, සිතුවිලි ආදී සියලුම බුද්ධිමය හැකියාවන්) ඉතා සියුම් ලෙස අපිව පාලනය කරයි. ළමා කාලයේ අපයෝජනයට ලක්වන දරුවන්ගේ මෙම කෝපස් කැලෝසම් නමැති මධ්‍යස්ථානයට හානි වී එහි පරිමාව අඩු වී ක්‍රියාකාරීත්වය දුර්වල වන බව සමීක්ෂණවලින් සොයාගෙන ඇත. මෙවැනි දරැවන් වැඩිහිටියන් වූ විට ඔවුන්ගේ බුද්ධිමය හැකියාවන් අඩු වී හැඟීම් පාලනය අපහසු වී නොයෙකුත් පෞරුෂ ගැටලුවලට ගොදුරු වේ.

හෙට රටේ අනාගතය අද ඔබේ දරුවාය. ඔහු සහ ඇය රැකගැනීම ඔබේ වගකීමයි.

කිරිබත්ගොඩ මූලික රෝහලේ 
මනෝ වෛද්‍ය නයනානන්ද කුමාරනායක

පිළිකාව ගැන නිතර අහන්නට ලැබෙන කාලයක් මේ. ඒ අතරේ සාකෝමාව කියන්නේ වැඩියෙන් නම නොකියවෙන දුර්ලභ ගණයේ පිළිකාවක්. නමුත් මේ පිළිකාව නිසාත් සිදුවෙන හානියේ වෙනසක් නැ. කලින් හඳුනාගත්තොත් මේ පිළිකාවෙනුත් ගැලවෙන එක ලෙහෙසියි.

අපේ සිරුරේ එක එක වර්ගයේ සම්බන්ධක පටකවල, ඒ කියන්නේ හමේ ගැඹූරේ පඨක, මාංශ පේශි, කණ්ඩරා, කාටිලේජ, ස්නායු, මේද පටක සහ අත්වල හා කකුල්වල රුධිර නාලිකාවල මේවා හැදෙන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ ශරීරයේ ඕනම තැනක සාකෝමා හැදෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ඕනෑම වයසක කෙනෙක්ටත් හැදෙන්න පුළුවන්. 

සිරුරේ පිළිකාව හටගන්නා තැන අනුව සාකෝමා ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදන්න පුළුවන්.

1. හම ගැඹුරේ මාංශ පේශී කණ්ඩරා වගේ මෘදු පටකවල හැදෙන සාකෝමාව (Soft tissue sarcoma)

2. අස්ථි ආශ්‍රිතව හටගන්නා සාකෝමාව (Osteosarcoma)

ජිවිත කාලේ ඕනම වයසකදී මේ පිළිකාව හැදෙන්න පුළුවන්. හැබැයි අවුරුදු 35ට වඩා අඩු අයට තමයි වැඩිපුර හැදෙන්නේ. ඒත් සමහර සාකෝමා වර්ග වඩාත්ම සුලභ පුංචි ළමයින්ගේ. සැත්කමක් කරලා ගෙඩිය අයින් කරන එක තමා මේකෙදි කරන මූලිකම ප්‍රතිකාරය.

අවදානම් සාධක

සාකෝමා හැදෙන්න මූලික හේතුව නම් තාම හොයාගෙන නෑ. ඒ වුණාට මෙන්න මේ කරුණු නිසා සාකෝමා හැදෙන්න තියෙන අවස්ථා වැඩියි.

1.  සාකෝමා හැදිලා තියෙන කෙනෙක් තමන්ගේ පවුලේ ඉන්න එක.

2.  අස්ථි පිළිබඳ රෝග තත්ත්ව (ex:- Paget’s disease)

3.  ජානමය රෝග (ex :- Neurofibromatosis, Gardener Syndrome, Retinoblastoma )

4.  විවිධ වර්ගයේ විකිරණවලට ශරීරය නිරාවරණය වෙන එක.

රෝග ලක්ෂණ

මෘදු පටක සාකෝමාව

1.මේ පිළිකා හඳුනාගන්න අමාරුයි. මොකද ශරීරයේ ඕනම තැනක වර්ධනය වෙන්න පුළුවන් නිසා.

2.අපිට දකින්න ලැබෙන මූලිකම ලක්ෂණය තමා වේදනාවක් නැති ඉදිමුමක් නැත්තම් ගෙඩියක්.

3.මේ ඉදිමුම ටිකෙන් ටික වර්ධනය වෙනකොට ඒ ළඟ තියෙන මාංශ පේශි, ස්නායු වගේ දේවල් තෙරපෙන නිසා වේදනාවක් හෝ හුස්ම ගන්න අමාරු ගතියක් හෝ ඇති වෙන්න පුළුවන්.

අස්ථි ආශ්‍රිත සාකෝමාව 

1. වරින්වර අස්ථිවල ඇතිවෙන වේදනාව නිසා මේ සාකෝමා වර්ගය නම් ඉක්මනින් හඳුනාගන්න පුළුවන්. මේ වේදනාව රාත්‍රී කාලයේදී වැඩි වෙනවා.

2. ගොඩක් වෙලාවට වේදනාවක් දැනිලා සතියකට විතර පස්සේ ඉදිමුමක් නැත්තම් ගෙඩියක් ඇති වෙනවා.

3. මේ පිළිකාව හැදිලා තියෙන්නේ කකුලේ නම් කොර ගැසීමක් දකින්නත් පුළුවන්.

4. තරුණ පිරිසට වඩා ළමුන් සහ මුල් යොවුන් වියේ පසුවන අය අතර අස්ථි සාකෝමා සුලභයි.

රෝගය හඳුනා ගැනීම

1.  සැක කරන ලද ගෙඩියෙන් ගත්ත සෛල සාම්පලයක්. මේ පරීක්ෂණයට බයොප්සියක් (Biopsy) කියලත් කියනවා.

2.  CT scan, Ultrasound, MRI, PET Scan කරන්නත් පුළුවන්.

3. Bone scan වලින් අස්ථි සාකෝමා අඳුරගන්න පුළුවන්.

මේ රෝගයට ප්‍රතිකාර කරන ක්‍රමය,

1.  සාකෝමා වර්ගය

2.  පිළිකාව ශරීරයේ තියෙන තැන

3.  වර්ධනය වුණු ආකාරය

4.  ශරීරයේ අනික් අවයවවලට පැතිරී තිබීම හෝ නො තිබීම

වගේ කරුණු කිහිපයක් අනුව වෙනස් වෙනවා.

ප්‍රතිකාර ක්‍රම

1. ශල්‍යකර්මයක් සිදු කිරීම.

සැත්කමක් මඟින් මේ ගෙඩියත්, එය අවට තිබුණු නිරෝගි පටක ස්වල්පයකුත් ඉවත් කරනවා. 
 (සමහර අවස්ථාවල ගෙඩිය ඇති අත හෝ කකුල ඉවත් කිරීමට ද සිදු වෙනවා.)

2. විකිරණය ( Radiation )

ශල්‍යකර්මයක් කරන්න කළින් මේ ගෙඩිය කුඩා කරන්න හෝ ශල්‍යකර්මයක් කළාට පස්සේ ඉතිරි වෙන පිළිකා සෛල විනාශ කරන්න හෝ මේ ක්‍රමය භාවිතා කරනවා.  සැත්කමක් කරන්න බැරි අවස්ථාවලදී ප්‍රධාන ප්‍රතිකාරය තමා විකිරණ ක්‍රම භාවිතා කරන එක.

3.  රසායනික චිකිත්සාව

ශල්‍යකර්මයක් වෙනුවට හරි එහෙමත් නැත්තම් ශල්‍යකර්මයක් කළාට පස්සේ හරි මෙම ක්‍රමය භාවිතා කරන්න පුළුවන්. පිළිකාව ශරීරය පුරා පැතිරැණාම රසායනික චිකිත්සාව තමා මූලිකම ප්‍රතිකාරය. මේ ක්‍රමයෙන් සැළකිය යුතු විදිහට රෝගී තත්ත්වය සුවපත් කරනවා.

4.  ඉලක්කගත චිකිත්සාව

මේක අලුත්ම ප්‍රතිකාර ක්‍රමයක්. මේකෙන් කරන්නේ කෘත්‍රිම හදාගන්න ප්‍රතිදේහ හරි ඖෂධ හරි භාවිතා කරලා පිළිකා සෛලවල වර්ධනය අවහිර කරන එක. මේ ක්‍රමයේ වාසිය තමා සාමාන්‍ය නීරෝගී සෛලවලට කිසිම හානියක් සිද්ද නොවීම.
රෝගයෙන් සුවවීම

පිළිකාව ශරීරයේ අනිත් තැන්වලට වර්ධනය වෙලා නැත්තම් ශල්‍යකර්මයෙන් පමණක් බොහෝ වෙලාවට සුව කරන්න පුළුවන්.  සුව වීමේ ප්‍රතිශතය 60% – 80% අතර පවතිනවා. ඉතා ආක්‍රමණශීලී සාකෝමා නම් සම්පූර්ණයෙන් සුව කරන්න අමාරුයි.

-Web MD