නිරෝගී පැවැත්ම පවත්වාගෙන යන්නට අපට නැතිවම බැරි ප්‍රධාන පෙළේ අවයවයක්  හැටියට කන හඳුන්වන්න පුළුවන්. කන තියෙන්නෙ අපට ශබ්ද ඇසීමට විතරක් නෙවී. අපේ ඇඟේ සමබරතාවය රැක ගන්නටත්, එමෙන්ම අපි ඉන්නෙ හිටගෙනද, හාන්සි වෙලාද, වාඩිවෙලාද වගේ අපේ ශරීරය පිහිටා ඇති ඉරියව්ව මොළයට තේරුම් ගන්නටත්  උදව් කිරීම කන ඉටුකරන විශාල සේවයක්. මේ වගේ සේවයක් සලසන කන් දෙකත් හදිසියේම ලෙඩ වෙන්න පුළුවනි. කන් ආශ්‍රිතව හටගන්නා එපාම කරපු ලෙඩක් තමා  මැද කනේ ප්‍රදාහය නැතිනම් OM – Otitis Media  කියන්නෙ. මේ රෝගය හෙමින් සීරැවෙන් කනෙන් ඇතුළු වී මුළු ඇඟපතම ආතුරකර පෙළා දමන්නට සමත්.

මැද කන ආසාදනය නැතිනම් ප්‍රදාහයට බහුලවම ගොදුරුවන්නේ පොඩිත්තන්. (අවුරුදු හතට අඩු දරුවන්) නමුත් වැඩිහිටි අයටත් මේ අවදානම තිබෙනවා. දිගින් දිගටම කනේ ආසාදන ඇතිවන තරුණ වැඩිහිටි ඕනම අයෙකුට, ඕනම අවස්ථාවක මේ OM ඇතිවන්නට පුළුවන්.

යම් රෝග කාරක විෂබීජයක් (වයිරසයක්, බැක්ටීරියාවක් හෝ ඉතාම කලාතුරකින්  දිලීරත්) මැද කනට ඇතුළු වූ පසු එවායේ දිගින් දිගටම පැවැත්ම සඳහා යහපත් පරිසරයක් ඒ තුළ යහමින් පවතින නිසා නිසි වේලාවට නිසි ප්‍රතිකාර නොකළොත් ඒවා ඉක්මනින් වැඩෙන්න ගන්නවා. පුංචි කන කැක්කුමක් සෙම හිරවීමක් හැටියට තමයි  මුලින් ආරම්භ වෙන්නෙ. ඉන්පසු මේ විෂබීජ මැද කනේ තිබෙන පටල, පටක ආදිය  තුවාල කරන්න පටන් ගන්නවා, එවිට තමයි Otitis හෙවත් ප්‍රදාහය ඇති වන්නේ.
ප්‍රදාහයක් ඇති වූ පසු එතැන ඉදිමී, රතු වී, රත්වීමක්ද සිදුවෙනවා. එවිට සුදු රුධිරාණු  මෙම තත්ත්වය පාලනය කිරීමට උත්සාහ කරනවා. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ මැද කන ඇතුලේ සැරව එකතුවීමයි. (සැරව යනු මැරෙන සුදු රුධිරානු සෛල, රෝග කාරකයන්ගේ මැරුණු කොටස් සහ කන ඇතුලේ ඇති ප්‍රෝටීනමය ආරක්ෂක දියරයි.) කන් බෙරය පසුපස මේ අන්දමට සැරව එකතුවීම නිසා අධික කැක්කුමක් කන් අගුලු වැටීමත් සිදුවෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රතිජීවක ඖෂධ පන්තියක් නිසි පරිදි ලබාගත්විට සතියක් හෝ දින 21ක් වගේ ඇතුළත සුවය ලැබෙනවා. නමුත් සමහර අයට මෙය නැවත නැවත එනවා. නිසි වෙලාවට නිසි පිළියම් නැති වූ විට තත්ත්වය අසාධ්‍ය වෙනවා. ඉන්පස්සේ මෙතුවක් වෙලා කන ඇතුළේ විතරක් තිබුණු අමාරුව මුළු ඇඟම ආතුරකර දමන එපාකරපු ලෙඩක් බවට පත් වෙනවා. ඒ අවස්ථාවේදී පහත රෝග ලක්ෂණ දකින්න පුළුවන්. 

අධික කන් කැක්කුම, තද උණ, කෑම අරැචිය, බඩේ රැදාව, හිසරදය, කන් ඇසීම අඩුවීම, කන අගුලු වැටීම, මුල් දවස් ටිකේ මේ කන් ඇතුලේ රිදිල්ල, කන ඇතුළේ කැසිල්ලක් විදියට දැනෙන්නත් පුළුවන්.

මේ ලක්ෂණ ඇති වූ වහාම වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගත යුතුයි. මීට පෙර කන් ප්‍රදාහයන් ඇතිවෙලා තිබෙන අය කන ඇතුළේ කැක්කුමක්, ඒ එක්කම ඔළුවේ කැක්කුමක් වගේ දැනෙනවා නම්, ප්‍රමාද නොවී ඔබේ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හමුවිය යුතුමයි. සාමාන්‍ය  රෝගී තත්ත්වයක් වුවත් නිධන්ගත තත්ත්වයට පත්වුණොත් මේ නිසා ඇතිවිය හැකි හානිය බොහොම ඉහළයි. මුලින්ම සිදුවන දේ කන ඇසීම දුර්වල වීමයි. නැත්නම් කන්  ඇහෙන්නෙ නැතිවෙලා බිහිරි බවට පත් වෙන්නත් පුළුවන්. ඒ වගේම දිගින් දිගටම කනෙන් සැරව වැක්කරමින් ඉන්න වෙන නිදන්ගත CMOS –( Chronic suppurative otitis media)  කියන රෝග තත්ත්වය ඇති වෙන්නටත් පුළුවන්. ඒ එක්කම මේ විෂබීජ ඇතුළු කනට ඇතුළුවෙලා එහි සංවේදක ඉන්ද්‍රියන්ට හානි කළ හැකියි. එවිට සිරුරේ සමබරතාවය තියාගන්න බැරුව යනවා. ඇවිදින කොට විසි වෙන්න වගේ හදනවා, කරකැවෙනවා, පොතක් බලන්න බැහැ ඇසුත් එක්කම කරකැවිල්ල වගේ දැනෙනවා. මේ තත්ත්වය ඉතාමත් බැරැරුම්. එවිට විශේෂඥ වෛද්‍ය උපදෙස් ගන්නම වෙනවා. ඒ වගේම කාලයක් ප්‍රතිකාර ගන්නත් වේවි.

රෝග කාරකයා කන තුළ තියෙන අස්ථි ඇතුළට ගිහින් පදිංචි වුණොත් Mastoditis කියන  ප්‍රදාහ තත්ත්වය ඇතිවෙනවා. කන පිටිපස අතගානකොට අහුවෙන නෙරුමක් වගේ තියෙන අස්ථීය තමයි Mastoid bone එක කියන්නෙ. එය ප්‍රදාහයට පත්වූ විට හැදෙන  ලෙඩේ අස්ථිය කුඩා වූවාට ඉතා දරුණුයි. නරකම අවස්ථාව උදාවන්නෙ විෂ බීජ කන ආශ්‍රිතව තියෙන ස්නායුවලට පහර දුන් විටයි. සමහර විට ඒනිසා, මූණේ පැත්තක් එල්ල ගෙන ඉන්න වෙන, Facial nerve paralisis කියන වක්ත්‍ර ස්නායුව අඩපණ වීමේ තත්ත්වයට ගොදුරු වන්නට පුළුවනි. වැඩේ තවත් දුර දිග ගියාම මොළය ඇතු‍ළේ සැරව ගෙඩි හැදෙන්නත් පුළුවන්. Intracranial absess කියන මරණය වුවද ළඟා කළ හැකි රෝගයට ගොදුරු විය හැකියි. 

මේ කියන ප්‍රදාහ තත්ත්වයට ගොදුරුවීමේ අවදානම් සහගත බව වැඩිකරන සාධකවලට නිතර නිතර ලක්වන එනම් වරින්වර ඇතිවන සෙම්ප්‍රතිෂ්‍යාව, නාසය, උගුර ආශ්‍රිත ප්‍රදාහ ආදියත්, අසාත්මිකතා (විශේෂයෙන්ම දුවිලි, දුම වගේ දේවල වලට) තිබෙන අයහටත්, සිගරට් දුමට ගොදුරුවන අයටත් (තමන් බොන හෝ අනුන් බීලා එළියට දාපු දුමත්) මේ තත්ත්වය උග්‍රවන්නට පුළුවන්.

යුස්ටේකිය නලයේ පිහිටීමේ වෙනස් වීමද තවත් අවදානමක්. කුඩා දරුවන්ගේ නම්  උපතින්ම මේ නාලය කෙළින් පිහිටා ඇති බැවින් ඔවුන්ට ඇති අවදානම වැඩියි. නමුත් වැඩිහිටියන්ගෙත්, මේ විදියට නලය ඇදවීම්, ඉදිමීම් වගේ දෙවල් වගේම සෙම වගේ දේවල් හිරවෙලා, එහෙම නැත්නම් කිට්ටුව තියෙන වසා ගැටිති ඉදිමිලා, එහෙමත් නැත්නම් උපතින්ම ආපු විකෘතිතාවයක් නිසා නලයේ අවහිරතා ඇතිවීමත් සිදු වුවහොත් එයින් අනතුරැදායක තත්ත්වයක් ඇතිවිය හැකියි. මතක තබා ගත යුතු වැදගත්ම දේ තමා මේ රෝග තත්ත්වයට ප්‍රතිකාර සමඟ ලැබෙන වෛද්‍ය උපදෙස් නිසි ආකාරයට පිළිපැදීම හරිම වැදගත් කියන එක. 

 සුගත්

අපි ජීවත් වෙන්නෙ සිතුවිලි සමඟ. හැම මොහොතකම ඔබේ සිත සිතුවිලිවලින් පිරිලා. මේ සිතුවිලි ඇතුළෙ හැඟීම්ද සැඟවී තිබෙනවා. දුක, සතුට, බය, ඉරිසියාව, වෛරය, සැකය තමයි මේ හැඟීම්. ඔබේ සිතුවිලි ඔබ ලෙඩ කරන්නත් පුළුවන්. ඔබ සතුටින් තියන්නත් පුළුවන්. අපි මේ ගැන ගැඹුරින් සොයා බලමු.

ඔබ කවුද? ඔබේ සිතුවිලි නිර්මාණය වෙන්නෙ කොහොමද? කියන එක තීරණය වන සාධක දෙකක් තියෙනවා. ඒවා නම් දෙමාපියන්ගෙන් ඔබට ලැබෙන ජාන සහ ඔබ ජීවත් වන පරිසරයයි. මොන තරම් හොඳ ජාන ඔබට ලැබුණත් ඔබ ජීවත් වන පරිසරය අනුව ජීවිතය වෙනස් වෙන්න පුළුවන් කියල ඔබ දන්නවද? අපි බලමු එහෙම වෙන්නෙ කොහොමද? කියලා. මේකට ලස්සන උදාහරණය තමයි ජාතක කතා සංග්‍රහයේ එන ගිරා පෝතකයාගේ කතාව. මේ ගිරව් දෙන්න හැදෙන්නෙ පරිසර දෙකක. එක ගිරවෙක් හොඳ පරිසරයක හැදෙන අතර අනෙකා නරක පරිසරයක හැදෙනවා. දෙදෙනාගේ කතාව සහ හැසිරීම යන දෙකම පරිසරය අනුව වෙනස් වන බව මේ කතාවෙන් පැහැදිලි වෙනවා

දරුවකු ඉපදෙන විට මොළයේ ස්නායු සෛල ප්‍රකෝටි සීයක් පමණ (Hundred billion) තිබෙන බව ස්කෑන් පරීක්ෂණවලින් සොයාගෙන තිබෙනවා. නමුත් පුදුමය මේක නෙවෙයි. මින් එක සෛලයක් ගත්තොත් එම සෛලය තවත් ස්නායු සෛල 15000කින් ගුණනය වෙන්න පුළුවන්. මෙහෙම බැලුවොත් ඉපදුණාට පසු දරුවකුගේ මොළය තුළ විකසනය වෙන්න පුළුවන් මුළු ස්නායු සෛල ප්‍රමාණය අපට හිතාගන්නවත් බෑ. මින් අදහස් වන්නෙ කුමක්ද? ඔබේ දරුවා පරිසරය මගින් උත්තේජනය වන තරමට මොළය තුළ අලුත් පරිපථ නිර්මාණය වන බවයි. මොනවද මේ ස්නායු පරිපථ කියන්නෙ. නූතන වෛද්‍ය විද්‍යාව අනුව ඔබ තුළ නිර්මාණය වන සෑම සිතුවිල්ලක්ම ස්නායු ජාලයක් හෙවත් පරිපථයක් බව සොයාගෙන තියෙනවා. ආදරය, සෙනෙහස, සහකම්පනය, ප්‍රශ්න විසඳීම, තීරණ ගැනීම, මේ සියල්ලම ඔබ තුළ ඇතිවන සිතුවිලි ජාල හෙවත් ස්නායු පරිපථ බව ඔබට වැටහෙනවා ඇත.

කොහොමද වැරදි සිතුවිලි හෙවත් වැරදි පරිපථ මොළයට වැටෙන්නෙ?

අපේ සිතුවිලි නිර්මාණය වන ආකාරය පිළිබඳ හොඳම විග්‍රහය කරල තියෙන්නෙ ආරොන් ටී. බෙක් (Aron-T-Beck) කියන මනෝ විද්‍යාඥයා විසින්. ආරොන් ටී. බෙක් කියන්නෙ ඇමරිකානු මනෝ විද්‍යාඥයෙක්. සිතුවිලි ප්‍රතිකාරය (Cognitive Therapy) නැමැති උපදේශන ක්‍රමය ලෝකයට හඳුන්වා දුන්නෙ මේ මනෝ විද්‍යාඥයා. ඔහු මෙහෙම කියනවා. අපේ මනස ලෙඩ වෙන්නෙ, පීඩනයට හෝ අවපීඩනයට යන්නෙ බොහෝවිට අප මුහුණදෙන සිද්ධිය (Situation) නිසා නොව එම සිද්ධිය දෙස අප බලන ආකාරය අනුවයි. බෙක්ට අනුව අප සිද්ධිය දිහා බලන ආකාරය එහෙමත් නැත්නම් එය විග්‍රහ කරන ආකාරය තීරණය වන්නෙ කුඩා කල සිට යම්කිසි පුද්ගලයකු තම පරිසරය තුළදී ලබන අත්දැකීම් අනුවයි. මෙය අපි සරල උදාහරණ මගින් පැහැදිලි කර ගනිමු. අපි හිතමු ඔබේ ගෙදරට අමුත්තකු පැමිණෙනවා කියලා. අපේ සංස්කෘතිය තුළ නම් බොහෝවිට ආයුබෝවන් කියල හිනාවෙලා පිළිගන්නවා. යුරෝපීය රටක නම් සිපගෙන, වැළඳගෙන තමයි පිළිගන්නෙ. සමහර විට අපේ රටේදී යමකු සිපගෙන වැළඳගෙන පිළිගත්තොත් එය වැරදියට හිතන්න පුළුවන්. මොකද, එම චාරිත්‍රය කුඩා කල සිටම අපිට නුපුරැදු නිසා.

ආරොන් ටී. බෙක් කියනවා අපේ මනසට කුඩා කාලයේ පටන් වැරදි පරිපථ වැටෙන්න පුළුවන්. මේවාට ඔහු කීවා දිගුකාලීන මතක පරිපථ (Schemas) කියලා. වැඩිහිටියකු ලෙස සමාජය තුළ ජීවත් වීමේදී අපගේ ආකල්ප, සිතුවිලි, හැසිරීම් බොහෝ දේ ක්‍රියාත්මක වෙන්නෙ මෙම දිගුකාලීන මතක පරිපථ අනුවයි. මේවා අපේ ජීවිතයට විශාල බාධාවන් ගෙන ගෙන දෙන්න පුළුවන්. මේවා උදාහරණ කිහිපයක් ගෙන විමසා බලමු.

1. කළු සහ සුදු තීරණ
(Black and white thinking) 

තීරණ ගැනීමේදී නම්‍යශීලීභාවය සාර්ථක ජීවිතයකට අවශ්‍ය දෙයකි. නමුත් සමහර අය තීරණ ගන්නෙ කැත්තට පොල්ල වගේ. අපි රේණුකාගේ කතාව බලමු. රේණුකා අපට යොමුවූයේ ඇගේ දෙමාපියන් සමඟයි. ඇය මේ වන විට ජීවිතය කලකිරී එපා වී ඇගේ සැමියා වන මංජුලගෙන් දික්කසාද වීමට තීරණය කර තිබුණි. රේණුකා ඇගේ ගැටලුව මෙහෙම පැවසුවාය.

මට මංජු එක්ක ඉන්න බැහැ. ඔහු අරක්කු බොනවා. මට ඔහුව අප්පිරියයි. දැන් මට ඔහු ගැන කිසිම හැඟීමක් නෑ. මම හරිම පව්කාරයෙක්. ඇයි මම මේ මනුස්සයාව බැන්දේ?

රේණුකාගේ මව මෙසේ පැවසුවාය.

ඇත්තටම මංජු එහෙම බොන්නෙ නැහැ. කලාතුරකින් party එකකට ගිහින් එහෙම නැත්තම් පරණ යාළුවෝ එක්ක එකතුවෙලා එදාට ටිකක් බොනවා. අනිත් අතින් මංජු හරිම හොඳයි. රේණුකාටත් ආදරෙයි. රේණුකාගෙ තාත්තා හුඟක් අරක්කු බීවා. බීල ගෙදර රණ්ඩු වුණා. මට හිතෙන්නෙ මගේ දුව ඇගේ සැමියා දිහා බලන්නෙත් තාත්තා දිහා බලන විදිහට වෙන්න ඇති.

2. හංවඩු ගැසීම
(Labelling)

සමහර විට නිශ්චිත කරුණු, සාධක හෝ සාක්ෂි නැතුව දුටු පමණින් හෝ ඇසූ පමණින් යමකු පිළිබඳ නොයෙකුත් නිගමනවලට එළඹෙනවා. මේකට කියන්නෙ හංවඩු ගැසීම කියලා. එය උදාහරණයකින් බලමු. 

සුගත් සහ දනූෂා විවාහ වී තවම අවුරුද්දක්වත් නෑ. අපි ළඟට දනූෂා එන විට සුගත් විතරක් නෙවෙයි ජීවිතයත් එපාවෙලා තිබුණා. ඇය මෙහෙම කීවා.

මට සුගත් හමුවුණේ යෝජනාවකින්. අපි දෙන්නගෙ කේන්දරේ හොඳට ගැලපෙනවා. ඒත් මේ ළඟදි ඇතිවුණු සිද්ධියකින් මට ඔහුව එපා වුණා. මට හිතෙන්නෙ සුගත් නරක පුද්ගලයෙක් කියලා ඇයි එහෙම හිතන්නෙ.

සුගත්ගෙ හොඳ යාළුවෙක් මේ ළඟදි බැන්දා. අපි දෙන්නම home coming එකට ගියා. හුඟක් යාළුවෝ dance කළා. සුගත් මටත් dance කරන්න කතා කළා. මම බැහැ කීවා. ඊටපස්සෙ එතන හිටපු ලස්සන girl කෙනකුට තුරැළුවෙලා සුගත් හොඳට dance කළා. මට ලොකු තරහක් සහ ඉරිසියාවක් ඇතිවුණා. මට දැන් හිතෙන්නෙ සුගත් එච්චර හොඳ කෙනෙක් නෙවෙයි කියලා. මම පොඩි කාලෙ අහල තියෙනවා සැමියා තම බිරිඳ හැර වෙන කිසිම කෙනෙක් ස්පර්ශ කිරීම සදාචාරවත් නැහැ කියලා.

3. සියලුම හොඳ ගතිගුණ මොහොතකින් අමතක කර දැමීම
(mental filter)

නැන්දම්මා සහ ලේලිගේ අර්බුදය අපි සැවොම අහල තියෙනවා. මෙම ගැටුම තුළ නැන්දම්මා කුහක ගතිපැවතුම් ඇති ඉරිසියා සහගත චරිතයක් ලෙස අපේ මනසට ඇතුළු වී තිබෙනවා. මේ සමාජගත ආකල්පය නිසාම නැන්දම්මා කොතරම් හොඳ චරිතයක් වුණත් ඔබ ඇය දෙස බලන්නේ වපර ඇසිනි. මෙයද අපගේ මනසේ ඇති වැරදි පරිපථයකි.

මෙය උදාහරණයකින් බලමු.

සුජීවා සහ සුමල් විවාහ වී අවුරුදු 1 ½ක දරැවෙක්ද සිටී. ඔවුන් ජීවත් වූයේ සැමියාගේ නිවසේය. දැනට ඇය ඇගේ නැන්දම්මා සමඟ හොඳටම තරහ වී ඇත. මෙම ගැටලුව ගැන සැමියා මෙසේ පැවසුවා.

දැන් සුජීවාට හරියට තරහ යනවා. ගෙදර නිතරම රණ්ඩු. පුංචි දරැවා පේන්නත් බැහැ. මේ ප්‍රශ්නෙ ඇතිවුණේ මගෙ අම්මත් එක්ක ඇතිවුණු පුංචි සිද්ධියක් නිසා. සුජීවාට මඟුල් ගෙදරක යන්න අම්මගෙ රත්තරන් බඩු ටික ඉල්ලුවා. අම්මා කීවා දැන් ඒ රත්තරන් එයා ළඟ නෑ. ඒවා උගස් කරලා කියලා. ඇය මේක විශ්වාස කරන්නෙ නැහැ. ඇය හිතන්නෙ ලෝබකමට හා ඉරිසියාවට දුන්නෙ නැහැ කියලා. ඒත් අපෙ අම්මා සුජීවාට හුඟක් උදව් කරනවා. දරැවා බලාගන්න, නාවන්න, කවන්න පොවන්න, නිදිකරවන්න, මේ සියල්ලටම උදව් වෙනවා. ඒත් මේ කරපු එක හොඳක්වත් දැන් සුජීවාට පේන්නෙ නැහැ.

ඉහත කතා තුනෙන් පැහැදිලි වන්නේ කුඩා කාලයේ අපේ මනසට ඇතිවන වැරදි සිතුවිලි පරිපථ (Cognitive errors) අද අපගේ ජීවිතය ගෙන යාමට විශාල ලෙස බාධා කරන බවයි. ආරොන් ටී. බෙක් කීවේ අප ජීවිතයේ ඇතිවන නොයෙකුත් සිද්ධීන් නිසිලෙස අවබෝධ කරගත නොහැකි නිසා ඒවා දැඩි ආතතියක් බවට පත්වී මානසික අවපීඩනය හෙවත් විශාදිය නැමැති තත්ත්වයට ගොදුරු විය හැකි බවයි. මෙවැනි තත්ත්වයක් වළක්වාගැනීමට ඔබේ සිතුවිලි දෙස විවෘතව බලන්න පුරුදු වන්න.

කිරිබත්ගොඩ මූලික රෝහලේ 
මනෝ වෛද්‍ය නයනානන්ද කුමාරනායක

වර්තමානයේදී බොහෝ දෙනා රූපය ගැන කනස්සල්ලෙන් පසුවන්නා සේම තම දත් දෙපළ සම්බන්ධව ද ඇත්තේ දැඩි කනස්සල්ලකි. සුන්දර සිනහවක් සමඟම මුතුවන් දත් දෙපළක් දැකිය හැකිනම් එය කොතරම් අගනේද..? නමුත් අද බොහෝ දෙනාගේ ඇතිවන තත්ත්වයක් ලෙසින් අකලට දත් වැටීම, දත් මුල් දියවීම, විදුරුමස ආශ්‍රයෙන් රුධිරය පිටවීම වැනි දේ දැකිය හැක. මෙයින් සිදුවන්නේ ඔබේ මුහුණේ සිනහව අතුරැදහන් වීමෙන් මුහුණට අවලස්සනක් ගෙන ඒමයි. 

දත්වලින් මුහුණට අලංකාරයක් සේම ආහාර පාන ආමාශයට යැවීමේ ක්‍රියාවලියද පහසු කරයි.

ආයුර්වේදයට අනුව මුඛ සෞඛ්‍ය ආරක්ෂා කරගැනීමට දින චර්යාවක් ඇත. උදේ අවදි වූ මොහොතේ සිට රාත්‍රියට නින්දට යනතුරැම කළයුතු කාර්යයක් ආයුර්වේදයේදී සඳහන් වේ. දත් මැදීම සම්බන්ධව සලකා බැලීමේදී එය අනාදිමත් කාලයේ සිට පැවත එන්නකි. වර්තමානයේදී දත් මැදීම සඳහා මෘදු දත් බුරුසුවක් පාවිච්චි කළ ද ඈත අතීතයේදී අපේ මුතුන්මිත්තන් දත් මැදීම සඳහා භාවිතා කරන ලද්දේ දැහැටි කූරකි.

දැහැටි කූර සඳහා යොදාගනු ලබන ගස් වර්ග ලෙස කරඹ, පිල, මූණමල් ආදිය දැක්විය හැක. ඖෂධීය ගසක ඉති කැබැල්ලක කෙළවර දත් ආධාරයෙන් සැපීමෙන් එය සාදාගත හැකිය. දත් මැදීම සඳහා ඉතාම ස්වභාවික ක්‍රමය වන්නේ එසේ හඳුනාගත් දැහැටි කූරකි. දත් මැදීමේදී එක දක බැගින් දත් මදින්න. මුඛය පිරිසිදු කිරීමේදී දිව ද මදින්න. දත් හා මුඛය ආරක්ෂා කිරීමට ඖෂධීය ජලයෙන් මුඛය සේදීම ඉතා අත්‍යවශ්‍ය වේ. මේ සඳහා ඉතා හොඳ ඖෂධයක් ලෙසින් ගන්ඩුෂ කවල දැක්විය හැක. එමෙන්ම ඖෂධ තම්බාගත් වතුරෙන් මුඛය, උගුර සෝදන්න. මෙමඟින් දත් මෙන්ම විදුරුමසද ආරක්ෂා වේ.

දත් හා විදුරුමස ආරක්ෂා කිරීමට ආයුර්වේදයේ ඉතා හොඳම තෙලක් වන්නේ ඉරිවේද තෙලයි. ඉරිවේද තෙලෙන් බිඳක් ගෙන විදුරුමස හා දත්වල ආලේප කර ටික වේලාවකින් මුඛය සෝදා දමන්න. එමෙන්ම තල තෙල් සහ මී පැණි මිශ්‍ර කර විදුරුමසෙහි ආලේප කිරීමෙන් දත් රෝග සහ මුඛ රෝග බොහොමයක් වළක්වා ගත හැක.

ප්‍රෝ ටීන් නමැති පෝෂ්‍ය පදාර්ථය අපේ සිරුරේ පෝෂණයට ඉතාම වැදගත් වෙනවා. එමගින් ශරීරයට අවශ්‍ය ශක්තිය ලබාදෙන අතර ශරීර වර්ධනය ප්‍රකෘතිමත් කරනවා. ප්‍රෝටින්වල ඇති ඇමයිනෝ අම්ල මාංශ පේෂී වර්ධනයට වැදගත් වෙනවා. මිනිස් සිරුරේ නිසි ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා ඇමයිනෝ අම්ල 20න් 11ක්ම මිනිස් සිරුර තුළම නිෂ්පාදනය කරගත යුතු වෙනවා. ඒ අනුව පැහැදිලි වනවා අනෙකුත් ඇමයිනෝ අම්ල 9 ම ආහාර මගින් සිරැර තුළට ලබාගත යුතු බව.

ඔබේ සිරුරට අවශ්‍ය නිසි ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය ඔබ ලබාගන්නේ නැතිවිට සිරුරේ පහත සඳහන් ලක්ෂණ දක්නට ලැබේවි. ඒගැන නිසි පිළියම් නොදුවහොත් එම තත්වය දරුණු සෞඛ්‍ය අවදානමක් දක්වා දුරදිග යා හැකියි. දැන් බලමු මොනවද මේ ලකුණු කියා.

නිතරම පවතින කුසගින්න

ඔබ ප්‍රමාණවත් ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණයක් ආහාරයට ගන්නේ නැත්නම් ඔබට නිරතුරුවම පවතින කුසගින්නක් දැනෙනවා ඇති. ඔබට සැරින් සැරේ අහාර ගැනීමට මේ නිසා සිදුවනවා ඇති. මේ ආකාරයට ඔබ නිතර ආහාර ගැනීමට ගියොත් වැඩිකල් නොගොස් අධික තරබාරුව ඇති වී විවිධ අපහසුතාවන්ට මුහුණ දීමට වේවි.

නිරන්තරව ඇති වන මස්පිඬු වේදනාව

ඔබේ මස්පිඬුවලට ඉතා තියුණු වේදනාවක් නිතර නිතර දැනෙනවාද? එසේත් නැතහොත් ඔබේ මස්පිඬුවලට අධික වෙහෙසකාරී බවක් දැනෙනවාද? මෙයට හේතුව ප්‍රෝටීන් මදිකම නිසා මස්පිඬු අධික ලෙස වෙහෙසීම නිසා ඇති වන තත්ත්වයයි.

තුවාල සුව වීමට කල්ගත වීම.

සිරුරේ නව සෛල නිර්මාණය වීමට හා සම පහසුවෙන් පුනර්ජනනය වීමට ප්‍රෝටීන් ඉතාම වැදගත් සාධකයක්. මේ නිසා ඔබට ප්‍රෝටීන් හිඟතාවයක් තියනවා නම් ඔබේ තුවාල සුවවීමට වැඩි කාලයක් ගත වේවි.

ඔබට පවතින්නේ පහසුවෙන් කැඩී යා හැකි හිසකෙස් හා නියපොතුද? කොරළ සහිත සමක්ද?

හිසකෙස් ගැලවී යාම වැඩි නම්, නියපොතු නිතර කැඩී යනවානම්, ඒ වගේම සම කොරළ සහිත හෝ හමායන තත්වයක් සහිත නම් ඔබේ සිරුරට අවශ්‍ය ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය නොලැබෙන බව ඔබට හොඳින් තහවුරැ කර ගැනීමට පුළුවන්.

සිරුරේ දියරමය ස්වභාවය ඉහළ යාම.

සිරුරේ දියර මට්ටම වැඩි නම් ඔබේ වළලුකර සහ පාදයට මහත් අපහසුවක් දැනෙනවා ඇති. ඇතැම්විට වේදනාවක්ද දැනෙනවා ඇති. මේ තත්ත්වයට ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ ප්‍රෝටීන් හිඟකමයි.

නිතර වැළඳෙන අසනීප තත්ත්වය

නිසි ආකාරයෙන් ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියකට ප්‍රධාන දායකත්වය සපයනුයේ ප්‍රෝටීන් පදාර්ථයි. ඒ අනුව ප්‍රෝටීන් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ අඩුවීම මගින් වයිරස් සහ බැක්ටීරියා අසාදනවලට එරෙහිව ඔබේ සිරැරේ ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාවලිය අඩපණ වෙනවා.

ඔබේ මානසික ඒකාග්‍රතාවය අඩුවීම

නිතරම ඔබේ මානසික ඒකාග්‍රතාවය සහ මානසික සහනය අඩුවනවා නම් එය ප්‍රෝටීන් ඌණතාවයේ ලක්ෂණයක් ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්. සිරුරට අවශ්‍ය ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය ප්‍රමාණවත් නොවීම ඕනෑම පුද්ගලයකුට ඇති විය හැකියි. මේ තත්වය මගහරවා ගැනීම සඳහා පවතින විසඳුම වන්නේ සමබර හා යෝග්‍ය ආහාර වේලක් ලබාගැනීමයි. නිසි පෝෂණ සත්කාරයක් ලබාගැනීමට නම් ඔබේ සිරුරේ බරෙන් රාත්තලකට ග්‍රෑ 0.36 ක් බැගින් වන ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණයක් දිනකට ලබාගත යුතු වනවා. ඒ අනුව රාත්තල් 150ක් පමණ බරකින් යුතු පුද්ගලයෙකු දිනකට ප්‍රෝටීන් ග්‍රෑම් 55ක ප්‍රමාණයක් ආහාර වේලට එකතු කරගත යුතුයි.

හොඳම ප්‍රෝටීන් අන්තර්ගත ආහාර ලෙස හැඳින්විය හැක්කේ බිත්තර, මස්, ඕට්ස්, පලතුරු, එළවළු, සෝයා සහ කිරි වර්ගයි. ඒ වගේම ඔබට ප්‍රෝටීන් වැඩිපුර ලබාගත හැකි අතිරේක ආහාරමය ද්‍රවයයන්ද තෝරාගත හැකියි. ආහාරමය වශයෙන් ප්‍රෝටීන් වැඩිපුර ලබාගැනීමෙන් ඉතා සාර්ථකව ඔබේ ප්‍රෝටීන් ඌනතාවය මගහරවා ගැනීමට කටයුතු කිරීම ඔබේ සෞඛ්‍යයට ඉතාම හිතකරයි

 Nutrion : tips